Jezusi nisi Predikimin në Mal me Lumturitë, 1 i cili foli për bekimet për personat me shpirt të varfër, për të pikëlluarit, të duruarit, të uriturit dhe të eturit për zemrat e drejta, të mëshirshme dhe të pasura, ndërmjetësit e paqe-krijuesit, si dhe ata që janë të përndjekur. Ai po u mësonte si ishin ata që ishin pjesë e mbretërisë së Zotit ishin. Më pas, ai kaloi në një temë tjetër:
“Keni dëgjuar se është thënë: ‘Sy për sy e dhëmb për dhëmb.’ Por unë ju them; mos hyr në luftë me të ligun! Përkundrazi, nëse dikush të jep një shuplakë në faqen e djathtë, ktheji edhe tjetrën. Nëse dikush do që të të hedhë në gjyq për të të marrë tunikën, jepi edhe mantelin. Nëse të kërkon të ecësh një milje, bëj me të dy milje. Jepi atij që të kërkon edhe mos ia kthe shpinën atij që të kërkon hua.” 2
Dhjata e Vjetër deklaroi se kur dikush lëndon apo vret dikë tjetër, ndëshkimi i tyre duhet të jetë i barabartë me gabimet e tyre. 3 Ky koncept i ndëshkimit quhet lex talionis, dhe ishte gjithashtu e pranishme në kodet e tjera të lashta të ligjit.
Synimi ishte të shtronin themelet e drejtësisë, duke eliminuar gjakmarrjet, ku një person ose familje merrte ligjin në dorën e vet, sepse ata ndiheshin të detyruar të merrnin hak për dëmin që u ishte bërë atyre apo të afërmve të tyre. Lex talionis kërkonte ndëshkim në bazë të gabimit për palën fajtore, që çështja të merrte zgjidhje.
Gjithsesi, ka ngjashmëri të mësimit që Jezusi dha në Dhjatën e Vjetër: “Nuk do të hakmerresh dhe nuk do të mbash mëri kundër bijve të popullit tënd, por do ta duash të afërmin tënd si veten tënde.” 4 “Mos thuaj, ‘Ashtu si ma bëri mua, kështu do t’ia bëj edhe unë; do t’ia kthej sipas sjelljes së tij.’” 5
Le të shohim shembullin e parë që përdori Jezusi: “Nëse dikush të godet faqen e djathtë, jepi edhe tjetrën.”
Të godisje njeri në faqe konsiderohej fyerje e rëndë dhe dikush mund të çohej në gjykatë dhe të gjobitej për këtë veprim. Që një të godiste dikë në faqen e djathtë, duhet të përdorte anën e pasme të dorës së djathtë, dhe në ato ditë, të godasësh dikë në faqe me pjesën e pasme të dorës konsiderohej ekstra fyese dhe ndëshkohej me gjobë të dyfishtë. Pra, Jezusi thoshte se kur dikush tregon mungesë respekti (në këtë shembull duke i dhënë një shpullë me pjesën e pasme të dorës), ju nuk kërkoni dëmshpërblim financiar brenda sistemit ligjor, por më mirë pranoni fyerjen dhe nuk kundërpërgjigjeni, dhe madje, ofrojini faqen e majtë për një fyerje më të rëndë.
Jezusi, më pas, specifikisht, flet për një procedim penal: “Nëse dikush të padit dhe merr tunikën, jepini edhe mantelin.”
Këtu flitet për rastin kur dikë e padisin në gjykatë për tunikën apo këmishën e tyre. Jezusi thotë se në këtë situatë duhet t’i japësh gjithashtu edhe pelerinën apo pallton. Për shumë, të heqin dorë nga palltoja, që ishte përgjithësisht më e rëndë se një tunike dhe si një batanije e hedhur dysh natën, do të thoshte vështirësi të vërteta. Sipas ligjit të Dhjatës së Vjetër, nuk ishte e ligjshme të mbaje pallton e dikujt gjithë natën, nëse e merrje si garanci apo hua. Jezusi thoshte të shkojmë përtej asaj që na është kërkuar, të japim pelerinën lirisht edhe pse kjo do të thotë të kemi ftohtë natën. 6
Shembulli i tij i tretë ka të bëjë me ligjin romak, nga i cili një popull i nënshtruar ishin lidhje ligjore për të mbartur një barrë apo të interpretojë në komandë: “Nëse të kërkon të ecësh një milje, bëj me të dy milje.”
Koncepti i një personi që është i forcuar të mbartë një barrë në komandë të romakëve mund të shihet kur Simoni i Cirenesë u detyruar të mbajë kryqin e Jezusit. 7
Jezusi i thoshte dishepujve të Tij që nëse ata ishin të detyruar ta bënin një shërbesë të tillë, edhe ndaj një armiku, ata duhet ta bënin këtë, edhe më shumë.
Shembulli i katërt nuk merret me situata nga mbretëria e ligjit, por reflekton më shumë situatat e jetës së përditshme: “Jepi atij që lyp nga ti, dhe mos e refuzo atë që merr hua nga ti.”
Jezusi na mëson të jemi bujarë ndaj atyre në nevojë, qofshin ata lypës apo persona që duan të marrin borxh nga ne. Si në rastet e mëparshme, Ai tregon një shembull të qëndrimit të duhur për anëtarët e mbretërisë së Zotit. Ne duhet të jemi bujarë, të dhurojmë apo të japim hua me gëzim. Kjo s’është një thirrje që t’i jepni gjithçka keni lypësve, jo që t’i jepni hua gjithë paratë tuaja të tjerëve dhe të varfëroni veten. Thelbi është të japësh me qëndrimin e duhur, jo me një zemër qejfprishur. Siç shkroi apostulli Pal, kur mblidhte fonde për kishën e varfër të Jerusalemit, “Secili le të veprojë ashtu si ka vendosur në zemrën, as me keqardhje as nga shtrëngimi, sepse Perëndia do një dhurues të gëzuar.” 8
Përmes këtyre katër shembujve, Jezusi i drejtohet aftësisë sonë natyrore për të enë egoistë apo mbrojtës, hakmarrës apo që kërkojmë drejtësi në situata, të cilat ne i konsiderojmë se po na bien më qafë, po na fyejnë apo po na lëndojnë në çfarëdo lloj mënyre.
Jezusi na kërkon të ndjekim parimin e heqjes dorë nga shpagimi dhe na mëson të luftojmë kundër natyrës natyrore për të mbrojtur veten apo dëshirës për hakmarrje kur dikush na lëndon, fyen apo na bie më qafë. Si të krishterë, për hir të Zotit, na kërkohet të mos fyejmë dhe të mos e përcaktojmë reagimin tonë në bazë të veprimeve të të tjerëve.
Shembulli i fyerjes së madhe, si dhe e tunikës dhe ligjit, e tregon përgjigjen e krishterë si padrejtësi personale, të mos përgjigjesh me shpirt hakmarrjeje apo shpagimi kur dikush u bie më qafë. Kjo nuk nënkupton se të krishterët nuk munden apo nuk duhet të ndihmojnë veten në sistemin ligjor kur të drejtat e tyre apo të drejtat e të tjerëve shkelen, veçanërisht kur jeta dhe liria, apo të drejtat e njeriut janë në rrezik.
Shembulli i të qenit i detyruar të mbartë diçka, mëson se kur gjërat na kërkohen ligjërisht (për aq kohë sa nuk janë imorale), duhet të ecim një milje më tej duke i bërë gjërat me vullnet të lirë dhe pa mbajtur mëri.
Të dhurosh dhe të japësh hua atyre që të kërkojnë ndryshon qëndrimin “ç’është e imja është e imja” dhe “nëse e ndaj ç’kam, mund të vuaj humbje.” Prapë, Jezusi s’po ushqente frymën se kur s’na ka mbetur gjë, edhe ne duhet të bëhemi lypës; Ai i drejtohej vetë-shqetësimit instinktiv dhe egoizmit. Mbase, nuk ia japim dot çdokujt, por nëse dikush ka nevojë dhe ne kemi mjetet për ta ndihmuar, atëherë, duhet ta ndihmojmë. Kjo do të ishte veçanërisht e vërtetë, kur është një vëlla a motër i krishterë, siç shkroi apostulli Gjoni: “Dhe nëse njëri ka të mirat e kësaj bote dhe sheh të vëllanë që është në nevojë dhe e mbyll zemrën e tij, si qëndron në të dashuria e Perëndisë?” 9
Si të krishterë, anëtarë të mbretërisë së Zotit, na sfidojnë të kalojmë sjelljen natyrore. Duhet të largohemi nga vetë-interesi dhe të bëhemi më të ndërgjegjshëm të jetojmë parimin të duam tjetrin si vetja. Kjo s’është një thirrje të jemi një “udhë dere” mbi të cilën ecin të gjithë; por një sfide për të pasur një qëndrim dashurie, mëshire dhe dhembshurie, si dhe dinjitet për t’i lënë disa gjëra pas krahëve, të pranojmë disa humbje, qoftë vlerash apo financash. Në vend që të shpaguash apo të kërkosh të mbrosh krenarinë tonë, apo që gjithmonë të kërkosh interesat tona më të mira, na kërkohet të duam, të ndjekim shembullin e Jezusit, të mos shikojmë vetëm interesat personale.