Megjithëse shumica prej nesh kemi dëgjuar termin “samaritan i mirë”, mund të mos jemi të vetëdijshëm se kush ishin samaritanët dhe armiqësia që ekzistonte midis popullit hebre dhe samaritanëve. Kjo armiqësi i ka rrënjët në histori.
Në vitin 720 p.e.s., mbreti i Perandorisë Asiriane pushtoi Izraelin dhe i çoi dhjetë fiset veriore si robër në vendin e Asirisë. Ai pastaj solli njerëz të huaj për të banuar në qytetet e Izraelit verior ku dikur kishin jetuar hebrenjtë, të cilët më pas u bënë të njohur si Samaria. (Shih 2 i Mbretërve 17: 22-34.)
Shumë banorë të këtij rajoni ishin pasardhës të mbretërisë veriore të Izraelit, por ata ishin martuar dhe ishin asimiluar në kulturën jo-hebraike të njerëzve që erdhën për t’u vendosur atje. Këta njerëz erdhën për të adhuruar Zotin e Judenjve; por nuk e konsideruan Jeruzalemin qytet të shenjtë dhe nuk adhuruan në tempullin e Judenjve atje. Për ta, mali Gerizim në Samari ishte vendi më i shenjtë ku duhej të adhurohej Zoti dhe ata ndërtuan një tempull në majë të tij. Për shkak se zakonet dhe adhurimi fetar i samaritanëve ishin të ndryshme nga ato të tyret, Judenjtë shmangën shoqërimin me ta.
Në një rast, ndërsa udhëtonte në Jude, Jezusi vendosi të kthehej në krahinën e tij të Galilesë. Rruga më e shkurtër dhe më e drejtpërdrejtë midis Judesë dhe Galilesë ishte përmes Samarisë, por meqenëse Judenjtë nuk do të kishin marrëdhënie me Samaritanët, ata do të bënin një devijim të gjatë rreth Samarisë për të shmangur kalimin nëpër vendin e tyre. Por për habinë e dishepujve të Tij, Jezusi injoroi konventa të tilla dhe i udhëhoqi ata drejtpërsëdrejti përmes Samarisë.
Pasi Jezusi dhe dishepujt e Tij kishin ecur nëpër Samari për shumë kilometra nëpër terren të ashpër dhe të thyer, ata arritën në pusin e Jakobit, të cilin patriarku Jakob dhe bijtë e tij e kishin hapur gati 2,000 vjet më parë.
Brezi i etur dhe i lodhur nga udhëtimi u mblodh rreth pusit për të shuar etjen e tyre, por ata nuk kishin enë për të mbushur ujë dhe pusi ishte mbi 100 metra i thellë. Atyre gjithashtu i kishte mbaruar ushqimi. Gjysmë kilometri përpara shtrihej qyteti samaritan i Sikarit, kështu që u vendos që dishepujt të shkonin atje për të blerë ushqim. Por Jezusi ishte i lodhur nga udhëtimi, kështu që ai qëndroi prapa dhe u ul pranë pusit për të pushuar (Gjoni 4:5–6).
Menjëherë pas kësaj, një grua zbriti në rrugë duke mbajtur një enë uji të zbrazët. Ndërsa iu afrua pusit, ajo u befasua kur pa një të huaj të ulur atje. Ajo e pa atë me dyshim dhe mendoi, “Natyrisht një hebre.” Duke shpresuar se ai nuk do ta shqetësonte, ajo u përgatit të ulte kovën e saj në pus.
“A do të më japësh pak ujë?” Jezusi pyeti.
E befasuar, gruaja e pa. “Si është e mundur që ti, një çifut, të më kërkosh mua, një grua samaritane për të pirë?” ajo pyeti (Gjoni 4:7–9).
Jezusi u përgjigj: “Po ta njihje ti dhuratën e Zotit dhe kush është ai që të ka thënë: “Më jep të pi”, ti do t’i kishe kërkuar dhe ai do të të kishte dhënë ujë të gjallë”.
Gruaja iu përgjigj: “Zotëri, ti nuk ke me çfarë të nxjerrësh ujë, dhe pusi është shumë i thellë. Nga do ta marrësh këtë ‘ujë të gjallë’? Për ta sfiduar më tej, ajo pyeti: ‘A je ti më i madh se paraardhësi ynë, Jakobi, që na dha këtë pus dhe piu vetë prej tij, së bashku me bijtë e tij, kopenë dhe bagëtinë e tij?’” (Gjoni 4:10–12).
Jezusi u përgjigj: “Kushdo që pi nga ky ujë, do të ketë përsëri etje, por ai që pi nga uji që do t’i jap unë, nuk do të ketë më kurrë etje përjetë; por uji që unë do t’i jap do të bëhet në të një burim uji që gufon në jetë të përjetshme ”.
Tani këtu ishte një deklaratë e jashtëzakonshme! Nuk jam i sigurt nëse e kuptoi, por ajo u përgjigj: “Zot, më jep këtë ujë, që unë të mos kem më etje dhe të vij këtu të nxjerr ujë”. (Gjoni 4:13–15)
Jezusi u përgjigj papritur, “Së pari shko thirre burrin tënd dhe kthehu,” së cilës ajo iu përgjigj, “Unë nuk kam burrë.” Atëherë Jezusi i tha: ‘”Ke të drejtë kur thua se nuk ke burrë. Ti ke pasur pesë burra dhe ky që ke tani nuk është burri yt ” (Gjoni 4:16–18).
Gruaja u trondit! Si mund të dinte ky i huaj i plotë detaje të tilla të jetës së saj private nëse Ai nuk ishte profet? Ajo vendosi që ky do të ishte një person i mirë për të bërë pyetjen më të diskutueshme fetare të ditës.
“Zotëri,” tha ajo, “unë po shoh se ti je një profet.” Pastaj vuri në dukje tempullin në majë të malit Gerizim dhe tha: ” Etërit tanë adhuruan në këtë mal, por ju Judenj pretendoni se Jeruzalemi është vendi ku njerëzit duhet të adhurojnë ”.
Jezusi u përgjigj: “Më besoni, po vjen ora kur ju nuk do ta adhuroni Atin as në këtë mal as në Jeruzalem. Por po vjen koha, dhe tani ka ardhur, kur adhuruesit e vërtetë do ta adhurojnë Atin në frymë dhe në të vërtetë, sepse Ati kërkon të tilla që ta adhurojnë. Zoti është Frymë, dhe ata që e adhurojnë duhet ta adhurojnë në frymë dhe në të vërtetën” (Gjoni 4:19–24).
Gruaja u habit nga përgjigja e Tij. “Sa e mrekullueshme,” mendoi ajo, “nëse do të mund ta adhuronim Zotin në zemrat tona kudo që të jemi!” Pastaj ajo vazhdoi të bënte një pyetje më të madhe në lidhje me ardhjen e shumëpritur të Mesias.
“E di se do të vijë Mesia, ai që quhet Krisht. Dhe kur të ketë ardhur, ai do të na tregojë të gjitha gjërat.”
Jezusi pa në sytë e saj dhe tha: “Unë, që po flas me ty, jam Ai.” (Gjoni 4:25–26).
Gruaja e pa Jezusin e habitur. A mund të jetë Ai me të vërtetë Mesia, Krishti?
Pikërisht në atë moment, dishepujt e Jezusit u kthyen nga qyteti dhe u mrekulluan që po fliste me një grua. Ndërsa afroheshin, gruaja la enën e saj të ujit dhe u kthye përsëri në qytet.
Kur arriti në treg, ajo thirri e ngazëllyer, “Ejani dhe shihni një njeri që më tregoi gjithçka që kam bërë ndonjëherë! A mund të jetë Ai Krishti?!” (Gjoni 4: 28-29). Duke parë bindjen dhe entuziazmin e saj, shumë njerëz i besuan rrëfimit të saj se kishte folur me Mesian e shumëpritur.
Pa kaluar shumë kohë, dishepujt e Jezusit panë një turmë të madhe njerëzish që nxitonin drejt tyre, gruan në mes tyre. Njerëzit e nxitën Jezusin të qëndronte me ta dhe t’i mësonte. Jezusi pranoi ta bënte këtë dhe samaritanët, të gëzuar, i çuan përsëri në Sikar.
Për dy ditë, Jezusi dha mësim në qytetin e tyre dhe duke dëgjuar fjalët e bukura të së vërtetës që Ai mësoi, shumë njerëz besuan në Të dhe i thanë gruas, “Ne nuk besojmë më vetëm për shkak të asaj që the; sepse tani kemi dëgjuar për veten tonë dhe e dimë se ky njeri është me të vërtetë Krishti, Shpëtimtari i botës!” (Gjoni 4: 39-42).
Ditën e fundit, ndërsa Jezusi dhe dishepujt e Tij po përgatiteshin të vazhdonin udhëtimin e tyre për në Galile, një turmë nga qyteti u mblodh për t’i dhënë lamtumirën. Gruaja samaritane i dha lamtumirën Jezusit me një buzëqeshje gëzimi, sepse tani ajo e kuptoi plotësisht domethënien e fjalëve të Tij atë ditë në pus, dhe një burim uji të gjallë depërtoi në shpirtin e saj.
Nga kjo histori e bukur në Ungjillin e Gjonit, mësojmë se Jezusi u shkëput nga traditat e kohës së Tij për të arritur shpirtrat e humbur dhe të vetmuar me dashurinë dhe të vërtetën e Zotit. Jo vetëm që Ai pa përtej dallimeve kulturore, etnike dhe fetare të samaritanëve për t’u ofruar atyre të vërtetën, por Ai gjithashtu shikoi përtej mëkateve të gruas në pus dhe pa një shpirt që dëshironte me zell dashurinë e Zotit. Kjo histori na mëson se dashuria dhe shpëtimi i Zotit në Jezusin janë për të gjithë njerëzit. “Sepse Perëndia e deshi aq botën, sa dha Birin e tij të vetëmlindurin, që, kushdo që beson në të, të mos humbasë, por të ketë jetë të përjetshme. (Gjoni 3:16)