Ένας βασικός παράγοντας στην επιδίωξή μας να μοιάσουμε περισσότερο στον Χριστό είναι το να μιμούμαστε την ταπεινότητα του Ιησού. Στον αρχαίο Ελληνικό και Ρωμαϊκό κόσμο, η ταπεινότητα εθεωρείτο ως ένα αρνητικό στοιχείο. Δήλωνε μια υπόδουλη νοοτροπία από κάποιον που εθεωρείτο μέρος της κατώτερης τάξης. Εθεωρείτο ως φοβισμένη συμπεριφορά, υποτίμηση του εαυτού ακόμα και υποβιβασμό. Η τότε πολιτισμική κουλτούρα τιμής και ντροπής επαινούσε την περηφάνια, ενώ η ταπεινότητα εθεωρείτο ανεπιθύμητη. Εντούτοις, ο Ιησούς, επανακαθόρισε την ταπεινότητα. Ο ίδιος, ο Υιός του Θεού, ταπείνωσε τον Εαυτό Του με το να γίνει άνθρωπος, υποδεικνύοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο ότι ήταν κάτι το οποίο έπρεπε να μιμηθούν και οι πιστοί. Μέσα απ’ τις διδαχές Του και το παράδειγμά Του, οι ακόλουθοί Του στην πρώτη εκκλησία έμαθαν να βλέπουν την ταπεινότητα ως αρετή, μια σπουδαία ηθικά νοοτροπία και ένα θεμελιώδες γνώρισμα του Χριστιανικού χαρακτήρα.

Ο Ιησούς και κήρυξε αλλά και έζησε την ταπεινότητα:

Επειδή, ποιος είναι μεγαλύτερος, αυτός που κάθεται στο τραπέζι ή αυτός που υπηρετεί; Όχι αυτός που κάθεται; Εγώ, όμως, είμαι ανάμεσά σας όπως αυτός που υπηρετεί. 1

Και όποιος υψώσει τον εαυτό του, θα ταπεινωθεί· όποιος, όμως, ταπεινώσει τον εαυτό του, θα υψωθεί. 2

Σηκώστε επάνω σας τον ζυγό Μου, και μάθετε από Μένα· επειδή, είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά· και θα βρείτε ανάπαυση μέσα στις ψυχές σας. 3

Η Χριστιανική αντίληψη όσον αφορά την ταπεινότητα, βασίζεται στη σχέση μας με τον Θεό. Στο βιβλίο τους Character Makeover, ο Μπράζελτον και η Λέιθ μας δίνουν τον ορισμό της ταπεινότητας μέσα από μία Χριστιανική άποψη, με το παρακάτω: Ταπεινότητα είναι το φυσικό αποτέλεσμα μιας επακριβούς άποψης για το ποιος είναι ο Θεός και μιας σωστής επίγνωσης για το ποιος είσαι εσύ σε σχέση μ’ Αυτόν. 4

Και ποιοι είμαστε εμείς για τον Θεό; Είμαστε τα παραστρατημένα Του παιδιά – πληγωμένα, αμαρτωλά και ανίκανα να δικαιωθούν πλήρως ενώπιον Του. Όμως παρ’ όλες τις ελλείψεις μας, Αυτός δεν παύει να μας αγαπά ανιδιοτελώς. Ως αμαρτωλοί, δεν μπορούμε να διεκδικήσουμε την αγάπη Του, Αυτός όμως όπως και να ‘χει, μας την προσφέρει δωρεάν. Έστειλε τον Υιό Του να πεθάνει για εμάς, λόγω της μεγάλης Του αγάπης για εμάς. Είναι ταπεινωτικό να γνωρίζουμε ότι αγαπιόμαστε, ανεξάρτητα απ’ τις αμαρτίες μας. Αυτό μας κάνει να νοιώθουμε ασφαλείς στη σχέση μας με τον Δημιουργό μας. Η αγάπη και η αποδοχή του Θεού για μας, είναι το θεμέλιο της προσωπικής μας αξίας.

Επειδή αγαπιόμαστε ανιδιοτελώς απ’ τον Θεό, μπορούμε να είμαστε ειλικρινείς με Αυτόν και τον εαυτό μας όσον αφορά τις δυνατότητες μας και τις αδυναμίες μας, αφού τίποτα από τα δύο δεν μπορεί να αλλάξει την αγάπη του Θεού για εμάς. Δεν μας αγαπά περισσότερο λόγω των χαρισμάτων μας, ούτε μας αγαπά λιγότερο λόγω των αδυναμιών μας. Με το να γνωρίζουμε ότι είμαστε αποδεκτοί απ’ τον Θεό, μας διευκολύνει στο να έχουμε μια πιο ρεαλιστική εικόνα του εαυτού μας.

Κοσμικοί και δημοφιλείς ορισμοί της ταπεινότητας, γενικά περιλαμβάνουν γνωρίσματα όπως χαμηλή αυτοεκτίμηση, έλλειψη αυτοπεποίθησης ή το να γίνεται κάποιος χαλί να τον πατήσουν, αυτό όμως δεν ήταν το είδος της ταπεινότητας που δίδαξε ο Ιησούς. Όπως έγραψε και ο Ράντι Φρέιζη: Ο πιστός έχει μια δυνατή αίσθηση αξίας του εαυτού του και μια ασφαλή θέση αναγνώρισης ως κάποιος που δεν νοιώθει πια την ανάγκη να εξυψώνει τον εαυτό του ή να παραφουσκώνει την προσωπική του περηφάνια. 5

Με το να γνωρίζουμε ότι ο Θεός μας αγαπά, μας επιτρέπει να έχουμε ένα δυνατό αίσθημα αυτοεκτίμησης και μας δίνει την ικανότητα να εκδηλώνουμε την προσωπική μας αξία απλά, με ταπεινότητα, επειδή νοιώθουμε ασφαλείς όσον αφορά τον Θεό και την ανιδιοτελή αγάπη Του για εμάς. Με το να νοιώθουμε ασφαλείς μέσα στην αγάπη του Θεού, αναγνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει λόγος να προσπαθούμε να εξυψώνουμε τον εαυτό μας ενώπιόν Του ή ενώπιον των άλλων.

Ως ξεχωριστές οντότητες δημιουργημένες καθ’ ομοίωση Θεού, τις οποίες ο Θεός αγαπά με ξεχωριστό τρόπο την καθεμιά, μπορούμε να έχουμε πλήρη εμπιστοσύνη στην προσωπική μας αξία. Μπορούμε με κάθε ειλικρίνεια να αναγνωρίζουμε και να παραδεχόμαστε τις δυνατότητές μας, τις αδυναμίες μας, τα χαρίσματά μας και τις αρνητικές μας συνήθειες. Θα πρέπει να προσπαθούμε να έχουμε μια ρεαλιστική εικόνα όσον αφορά τον εαυτό μας, χωρίς να τον θεωρούμε ούτε υπέροχο ούτε απαίσιο.  Δεν θα πρέπει να εξυψώνουμε τον εαυτό μας με περηφάνια, ούτε να τον θεωρούμε ανάξιο. Και οι δύο ακρότητες – το να νοιώθουμε ότι όλοι είναι καλύτεροι από εμάς, ή ότι εμείς είμαστε καλύτεροι απ’ τον καθένα – είναι λάθος. Η ταπεινότητα έγκειται στην αναγνώριση ότι για τον Θεό έχουμε αξία, ότι Αυτός μας αγαπά, μας έφτιαξε και μας έχει δώσει χαρίσματα, ενώ συγχρόνως δεν σκεπτόμαστε ότι έχει να κάνει κάτι με εμάς, ότι δηλαδή εμείς είμαστε καλύτεροι απ’ τους άλλους και έχουμε περισσότερα χαρίσματα. Όπως είπε και ο Ρικ Ουόρεν, Ταπεινότητα δεν είναι να σκέπτεσαι μικρότερο τον εαυτό σου, είναι να σκέπτεσαι λιγότερο τον εαυτό σου. 6

Ο συγγραφέας Τοντ Ουίλσον έγραψε:

Η ταπεινότητα δεν σημαίνει ότι σε κάνει να σκέπτεσαι με απαξίωση για το ποιος είσαι εσύ, αλλά σου δίνει τη δυνατότητα να αγαπάς τους άλλους ανεξάρτητα του ποιοι είναι αυτοί. Ταπεινότητα είναι το πώς εκφράζεται η αγάπη προς εκείνους που ανήκουν σε διαφορετική κατάσταση, βαθμίδα ή θέση. Είναι η ικανότητα να θεωρούμε τον καθένα, το ίδιο ολοκληρωτικά ίσο. Αυτό δεν σημαίνει ότι αρνούμαστε ότι υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στους ανθρώπους. Όμως σημαίνει ότι εσύ βλέπεις πέρα απ’ αυτές τις διαφορές στη θεμελιώδη ισότητα των ανθρώπων. Υπάρχουν δύο σημαντικές έννοιες, βάσει των οποίων όλοι είμαστε ίσιοι – ως δημιουργήματα καθ’ ομοίωση Θεού και ως έκπτωτες δημιουργίες που έχουν ανάγκη της χάρης του Θεού. Αυτά τα δύο στοιχεία, είναι στην πραγματικότητα, το θεμέλιο για μια αληθινή ταπεινότητα, επειδή ισοπεδώνουν με ριζικό τρόπο το πεδίο της ζωής. 7

Αν είμαστε ταπεινοί, αναγνωρίζουμε ότι είμαστε αμαρτωλοί όπως ο κάθε άλλος και ως εκ τούτου δεν νοιώθουμε ότι αξίζουμε περισσότερο της αγάπης ή ότι είμαστε λιγότερο υπεύθυνοι να δείξουμε αγάπη στους άλλους. Η ταπεινότητα μας απελευθερώνει απ’ το να ανησυχούμε για κύρος και θέση, φυσικά παρουσιαστικά ή ελκυστικότητα, επιτυχία ή αποτυχία και πολλές άλλες ανησυχίες που συνοδεύουν την περηφάνια και το να συγκρίνουμε τους εαυτούς μας με τους άλλους.

Η Βίβλος επανειλημμένα εξυμνεί την ταπεινότητα και μας αναφέρει για τη θετική άποψη που έχει ο Θεός για τον ταπεινό. Η Γραφή μας αναφέρει επίσης ότι εκείνοι που υψώνουν τον εαυτό τους θα ταπεινωθούν, όμως εκείνοι που ταπεινώνουν τον εαυτό τους θα εξυψωθούν. 8

Όταν έγραφε προς τους Φιλιππισίους, ο απόστολος Παύλος αναφέρθηκε στην ταπεινότητα του Ιησού:

Μη κάνοντας τίποτε από αντιζηλία ή κενοδοξία, αλλά με ταπεινοφροσύνη, θεωρώντας ο ένας τον άλλον ότι υπερέχει από τον εαυτό του. Κάθε ένας μη αποβλέπετε στα δικά του, αλλά κάθε ένας ας αποβλέπει και σ’ εκείνα που είναι των άλλων. Να είναι, μάλιστα, σε σας το ίδιο φρόνημα, που ήταν και στον Ιησού Χριστό· ο οποίος ενώ υπήρχε σε μορφή Θεού, δεν νόμισε αρπαγή το να είναι ίσα με τον Θεό· αλλά, κένωσε τον εαυτό Tου, παίρνοντας μορφή δούλου, αφού έγινε όμοιος με τους ανθρώπους· και, καθώς βρέθηκε κατά το σχήμα ως άνθρωπος, ταπείνωσε τον εαυτό Tου, γινόμενος υπάκουος μέχρι θανάτου, θανάτου μάλιστα σταυρού. Γι’ αυτό, και ο Θεός τον υπερύψωσε, και Tου χάρισε όνομα, που είναι το όνομα πάνω από κάθε άλλο· 9

Αν και ο Ιησούς είχε τον ίδιο εγγενή χαρακτήρα και ιδιότητα και ίση «θέση» ή «κύρος» με τον Θεό, εντούτοις τα έθεσε στην άκρη και πήρε πάνω Του τη φύση υπηρέτη με το να γίνει άνθρωπος. Αν και θα μπορούσε να διεκδικήσει δύναμη και δόξα, όπως δείχτηκε όταν πειράστηκε απ’ τον διάβολο στην έρημο, 10 τουναντίον ο Ιησούς επέλεξε να μειώσει το κύρος Του και ταπείνωσε τον Εαυτό Του σε σημείο που ήταν πρόθυμος να υποφέρει τον απαίσιο, βασανιστικό θάνατο ενός κοινού εγκληματία για δική μας χάρη. Και επειδή το έκανε αυτό, ο Θεός «Τον υπερύψωσε» – όπως λέει και η ίδια λέξη στο τελευταίο εδάφιο στο ίδιο κείμενο.

Αν και δεν είμαστε στο ίδιο επίπεδο με τον Ιησού, μπορούμε να ακολουθήσουμε την αρχή της ταπεινότητας που βλέπουμε στο παράδειγμά Του. Στη διάρκεια της υπηρεσίας Του, ο Ιησούς έκανε πολλά σπουδαία έργα. Θεράπευσε τους ασθενείς, εξέβαλλε δαιμόνια, τάισε 5.000 ανθρώπους με το να πολλαπλασιάσει πέντε ψωμιά και δύο ψάρια και περπάτησε πάνω στο νερό. Είπε στον Πόντιο Πιλάτο ότι θα μπορούσε να είχε ζητήσει απ’ τον Πατέρα Του να στείλει δώδεκα λεγεώνες αγγέλων να Τον προστατέψουν – τέτοια ήταν η ικανότητά Του, η ισχύς Του και το κύρος Του. Όμως αντιθέτως, ταπείνωσε τον εαυτό Του, έζησε τη ζωή Του υποταγμένος στον Πατέρα Του και απέφυγε τη δόξα που πολλοί ήθελαν να Του αποδώσουν.

Αν θέλουμε να Του μοιάσουμε περισσότερο, τότε θα προσπαθούμε να «ενδυθούμε» ταπεινότητα και αν το κάνουμε, θα ευλογηθούμε απ’ τον Θεό:  Ντυθείτε την ταπεινοφροσύνη· επειδή, «ο Θεός αντιτάσσεται στους υπερήφανους, στους ταπεινούς, όμως, δίνει χάρη». Ταπεινωθείτε, λοιπόν, κάτω από το πανίσχυρο χέρι τού Θεού, για να σας υψώσει εν καιρώ. 11

  1. Λουκά 22:27↑
  2. Ματθαίου 23:12↑
  3. Ματθαίου 11:29↑
  4. Katie Brazelton και Shelley Leith, Character Makeover (Grand Rapids: Zondervan, 2008), 24↑
  5. Randy Frazee, Think, Act, Be Like Jesus (Grand Rapids: Zondervan, 2014), 217↑
  6. Rick Warren, The Purpose Driven Life (Grand Rapids: Zondervan, 2002)↑
  7. Todd Wilson, Real Christian (Grand Rapids: Zondervan, 2014), 58↑
  8. βλ. Ματθαίου 23:12, Λουκά 14:11, 18:14↑
  9. Φιλιππισίους 2:3-9↑
  10. βλ. Ματθαίου 4:1-11↑
  11. Πέτρου Α’ 5:5-6↑