W jeden z tych cudownych wiosennych dni, za sprawą których nasze serce raduje się, nasza rodzina udała się na wycieczkę do Bodnant, słynnego ogrodu botanicznego w Północnej Walii. Godzinami eksplorowaliśmy 32 ha trawników i ogrodów tarasowych; skąpani w kaskadzie kolorów i zapachów spacerowaliśmy pośród rododendronów, tulipanów i lilii podziwiając okazy drzew okalane w oddali górami Snowdonia.

W porze lunchu, rozsiedliśmy się, aby rozkoszować się naszym piknikowym jedzeniem – kanapkami z serem, szynką i pomidorami, za co możemy dziękować John’owi Montagu. Był to 18-wieczny lord brytyjskiej admiralicji. Historia mówi, że czasem był zbyt zajęty, aby przygotować sobie posiłek i prosił wtedy swoich służących o podanie mu mięsa pomiędzy dwoma kromkami chleba, aby mógł coś zjeść przy swoim biurku. Hrabia Sandwich – tak brzmiał jego oficjalny tytuł i stąd nazwa „sandwich”, czyli kanapka.

Chleb to pokarm najczęściej wspominany z Biblii. Słowo Lehem, czyli „chleb” w języku hebrajskim zostało użyte 295 razy w Starym Testamencie. W Nowym Testamencie, greckie słowo artos (chleb) występuje 98 razy. Biblia wymienia chleb robiony z pszenicy, jęczmienia, ryżu, strączków, prosa, a nawet manny. Chleb wypiekano na płaskich kamieniach lub żelaznych płytach; był płaski, twardy, lub miał postać zakwaszanych placków.

“Naszego chleba powszedniego dawaj nam na każdy dzień,” takiej modlitwy uczy nas Jezus. 1 Oczywiście, chodzi o coś więcej niż chleb sam w sobie – „pożywienie życia”, zarówno w sensie dosłownym jak i przenośnym. „Nie samym chlebem żyje człowiek,” lecz „wszystkim, co pochodzi z ust Pana.” 2

Bóg odżywia nasze ciała, nasze umysły i nasze dusze. Jego zabezpieczenie naszych potrzeb – zarówno dosłownych jak i duchowych – to kolejna z tych rzeczy, za sprawą których nasze serce raduje się.


  1. Ewangelia wg św. Łukasza 11:3
  2. Ewangelia wg św. Mateusza 4:4; Księga Powtórzonego Prawa 8:3