Μια απ’ τις πιο γνωστές ιστορίες στη Βίβλο είναι επίσης και μια απ’ τις πιο περίεργες. Σχεδόν όλοι φαίνεται να γνωρίζουν για τον Ιωνά και τη φάλαινα. Είναι η αγαπημένη ιστορία κάθε Κατηχητικού. Είναι όμως επίσης και μια από εκείνες τις κάπως μπερδεμένες ιστορίες που κάνουν κάποιον να αναρωτηθεί, Γιατί, Θεέ μου, γιατί;
Η πρώτη αναφορά για τον Ιωνά στη Βίβλο 1 μας υποδεικνύει ότι ο Ιωνάς ζούσε γύρω στο 800-750 π.Χ. και ήταν από την πόλη της Γαθ-εφέρ στο Ισραήλ, λίγα μίλια έξω από την Ναζαρέτ. Προφανώς είχε ήδη τη φήμη του προφήτη όταν ο Θεός τον κάλεσε να προφητεύσει ενάντια στην Νινευή, την πρωτεύουσα της Ασσυρίας.
Μπορώ να κατανοήσω τη διστακτικότητα του Ιωνά. Η Νινευή ήταν μια αμαρτωλή πόλη και ήταν η πρωτεύουσα μιας ανελέητης αυτοκρατορίας. Οι Ασσύριοι είχαν μια επάξια υπόληψη στα χρονικά της ιστορίας ως ιδιαίτερα μοχθηροί και βάρβαροι. Παρ’ όλα αυτά, το να είσαι προφήτης του Θεού έχει πάντα και το ρίσκο του.
Ο Ιωνάς δεν έχει και τόσες ελπίδες για την αποστολή που του ανατέθηκε, έτσι ξεκινά και τραβά προς την αντίθετη κατεύθυνση. Αντί να πάει ανατολικά προς την Νινευή, αποφασίζει να τραβήξει δυτικά, παίρνοντας το πλοίο για την Θαρσείς, που αναφέρεται ως η πιο απομακρυσμένη εμπορική αποικία των εμπόρων Φοινίκων, που ήταν και γείτονες του Ισραήλ.
Έτσι ο Ιωνάς ανεβαίνει στο πλοίο και πριν ακόμα ανοιχθούν στη θάλασσα, αρχίζει μια φοβερή θύελλα. Αφού ρίχνουν τα εμπορεύματα απ’ το πλοίο και κάνουν ότι μπορούν για να τα βγάλουν πέρα με τη θύελλα, το πλήρωμα φθάνει στο σημείο να ρίξει κλήρο για να δούνε ποιος επέφερε την κατάρα αυτή πάνω τους. Ο κλήρος πέφτει στον Ιωνά και αυτός ομολογεί ότι αυτός είναι το πρόβλημα και τους λέει να τον ρίξουν στη θάλασσα. Προφανώς το πλήρωμα διστάζει να το κάνει και στην αρχή προσπαθούν να κωπηλατήσουν προς τη στεριά, όμως μάταια. Έτσι ο Ιωνάς ρίχνεται στη θάλασσα.
Όμως η ιστορία δεν τελειώνει εκεί, επειδή ένα μυστηριώδες «μεγάλο ψάρι» έρχεται και τον καταπίνει. Υπάρχει ένας αριθμός από θεωρίες για το τι ακριβώς συνέβη, όμως το συμπέρασμα είναι ότι το όλο επεισόδιο, είναι απίθανο να συμβεί κάτω από καθαρά φυσικές περιστάσεις. Η κατάσταση πρέπει να περιλαμβάνει κάποια υπερφυσική μεσολάβηση ώστε ο Ιωνάς να επιβιώσει για τρεις μέρες σε ένα τέτοιο περιβάλλον – χωρίς να αναφέρουμε ότι συνέθεσε και μια προσευχή η οποία υπάρχει στο κεφάλαιο δύο. Μετά από τρεις μέρες, ο Θεός κάνει εκείνο το μεγάλο ψάρι να ξεράσει τον Ιωνά στην παραλία, προφανώς εκεί που είχε πάρει το πλοίο στην αρχή του ταξιδιού του.
Και να πάλι ο Θεός τον καλεί ξανά να πάει να προφητεύσει ενάντια στη Νινευή. Αντιλαμβανόμενος ότι η αποστολή αυτή προφανώς δεν ήταν προαιρετική, ο Ιωνάς τραβά προς εκείνη τη μεγάλη και ασεβή πόλη. Μόλις μπαίνει στην πόλη, για μια ολόκληρη μέρα φωνάζει, «Η Νινευή θα καταστραφεί». Και προς μεγάλη του έκπληξη, οι Νινεβήτες αντιλαμβάνονται ότι πράγματι ήταν πολύ κακοί και υπό τις διαταγές του βασιλιά τους, όλοι τους μετανοούν και νηστεύουν, ρίχνοντας στάχτη στα μέτωπά τους και φορώντας μακριούς χιτώνες από σακί, ακόμα και στα ζώα τους.
Στο μεταξύ, ο Ιωνάς έχει βρει καταφύγιο σε μια ασφαλή θέση, έξω από την Νινευή για να παρακολουθήσει τα επικείμενα πυροτεχνήματα. Όταν ο Θεός του λέει ότι άλλαξε γνώμη και δεν θα καταστρέψει την Νινευή, ο Ιωνάς γίνεται έξαλλος και λέει στον Θεό, «Τι;! Με έκανες να περάσω τόσα πολλά και τώρα αλλάζεις γνώμη;! Γιατί το έκανες όλο αυτό;!»
Πρέπει να δείξουμε λίγο κατανόηση για τον Ιωνά, επειδή πέρασε όλο αυτό το λούκι και ήλπιζε σε κάποια επιβράβευση. Οι Ασσύριοι ήταν ένα μάτσο μαχαιροβγάλτες και προφανώς περίμενε να τους δει να πάρουν την τιμωρία που τους άξιζε. Όμως τώρα κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί και αυτό δεν τον χαροποιεί καθόλου.
Γιατί λοιπόν συνέβη όλο αυτό; Και γιατί να υπάρχει η ιστορία αυτή μέσα στη Βίβλο;
Στην ιστορία του Ιωνά ανακάλυψα κάμποσα ενδιαφέρονται πράγματα. Πρώτον, αν και φαίνεται ως μια εξωπραγματική ιστορία, ο Ιησούς τη χρησιμοποίησε δύο φορές σαν προαναγγελία Του για το τι θα πέρναγε Αυτός ο Ίδιος. 2 Και νομίζω πως το έκανε αυτό όχι μόνο για τον προφανή λόγο ότι θα πέθαινε και θα αναστηνόταν Αυτός σε τρεις μέρες, αλλά επίσης για να υπονοήσει πως αν μπορούσαν να πιστέψουν την ιστορία του Ιωνά, γιατί να μην μπορούν να πιστέψουν σε Αυτόν και σ’ αυτά που τους έλεγε Αυτός;
Επίσης είναι μια εκπληκτική ιστορία για να κάνουμε κι εμείς αυτό που ζητά ο Θεός και να μην το αναβάλλουμε.
Το σπουδαιότερο όμως μάθημα που παίρνω απ’ αυτή την ιστορία είναι να μην θυμώνω με τον Θεό αν, όταν αλλάζουν οι περιστάσεις, Αυτός δεν κάνει αυτό που αισθάνομαι ότι μου είχε υποδείξει ότι θα κάνει. Υπήρξαν φορές στη ζωή μου που απογοητεύτηκα τόσο πολύ, επειδή τα πράγματα δεν πήγαν όπως νόμιζα ότι έπρεπε. Αν και προσπαθώ να μην είμαι εγωκεντρικός, συχνά βρίσκομαι στο κέντρο του δικού μου σύμπαντος και έτσι σίγουρα, τείνω να κρίνω τα πράγματα από το τι είναι το καλύτερο για μένα. Όμως ο Χριστιανικός κώδικας διαβίωσης μας λέει ότι αυτό που είναι καλύτερο για τον Θεό και τους άλλους, αυτό είναι το σωστό. Αν ο Θεός είναι μέρος της ιστορίας, τότε όλα είναι πιθανά.