Κάποτε ένας πάστορας είχε πει, «Το να διαχειρίζεστε σωστά τα οικονομικά σας δεν είναι περίπλοκο. Ίσως να είναι δύσκολο, περίπλοκο όμως δεν είναι». Είναι δύσκολο, επειδή το να ζείτε σωστά οικονομικά είναι κάτι περισσότερο από το να εφαρμόζετε απλά και μόνο κάποια οικονομική τακτική και μερικές διαχειριστικές τεχνικές. Το να κάνετε σωστή χρήση των οικονομικών σας έχει και τις πνευματικές παραμέτρους του επίσης. Είναι σημαντικό να έχετε μια θεοσεβή αντίληψη για τα χρήματα και να τα χρησιμοποιείτε με το σωστό τρόπο.
Το εδάφιο της Βίβλου «Η ρίζα όλων των κακών είναι η φιλαργυρία» 1 συχνά έχει παρεξηγηθεί και έχει εκληφθεί να σημαίνει ότι το χρήμα είναι η ρίζα όλων των κακών. Όμως είναι η αγάπη των χρημάτων που είναι η ρίζα όλων των κακών και αυτό σίγουρα αληθεύει. Ελλοχεύει πραγματικός κίνδυνος όταν δίνουμε μια υπέρ το δέον σημασία στο χρήμα ή όταν το χρήμα το ίδιο μετατρέπεται σε μια πηγή ασφάλειας. Όπως πολλοί άνθρωποι έχουν ανακαλύψει από προσωπική τους εμπειρία, η οικονομική σιγουριά είναι προσωρινή ενώ η διαρκής σιγουριά υπάρχει μόνο στην πίστη στον Θεό.
Όπως και να έχει, χρειαζόμαστε χρήματα για να ζήσουμε, να φροντίσουμε τους αγαπημένους μας και τον κόσμο γύρω μας και να ευλογήσουμε τους άλλους, γι’ αυτό τον λόγο το ζήτημα των οικονομικών είναι μέρος της καθημερινότητας του καθενός μας.
Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν σε αρκετά σημεία όσον αφορά τα οικονομικά και τη σωστή τους διαχείριση. Αν αναζητάτε μια φόρμουλα να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε με σοφό τρόπο τα οικονομικά σας, θα σας συνιστούσα να αρχίσετε με τα πέντε σημεία που αναφέρονται λίγο πιο κάτω.
Όταν αναφέρεται το θέμα των χρημάτων ή ακούτε όρους όπως «οικονομική σταθερότητα» ή «αποταμίευση», ίσως να δυσανασχετείτε κάπως, ειδικά αν νοιώθετε καταβεβλημένοι από τις τυχόν προσπάθειες που έχετε κάνει για να βελτιώσετε την οικονομική σας κατάσταση. Ίσως και να είστε στριμωγμένοι οικονομικά αυτή τη στιγμή. Ίσως να χρωστάτε. Ίσως να μην μπορείτε να σκεφτείτε πώς θα μπορέσετε να κάνετε αποταμίευση ή όση θα θέλατε να κάνετε, λόγω των τωρινών σας συνθηκών. Πριν συνεχίσουμε, θα ήθελα να σας ενθαρρύνω με δύο ενισχυτικές σκέψεις.
Η πρώτη είναι: Με τη βοήθεια του Θεού, τίποτα δεν είναι αδύνατο.
Η δεύτερη είναι: Οποιοσδήποτε στόχος, προσδιορισμένος από τον Θεό, μπορεί να επιτευχθεί … με ένα μικρό βήμα την κάθε φορά.
Έτσι λοιπόν αν έχετε να διανύσετε αρκετή απόσταση για να προσεγγίσετε τους οικονομικούς σας στόχους, αν πασχίζετε με χρέη ή αν νοιώθετε απογοητευμένοι ή ακόμα και απεγνωσμένοι όσον αφορά τα προσωπικά σας οικονομικά θέματα, θυμηθείτε αυτό: Η δύναμη του Θεού μπορεί να μετατρέψει το δικό σας «αδύνατον» σε δυνατόν, συμπεριλαμβανομένων και των οικονομικών.
Με όλα αυτά κατά νου, ας ρίξουμε μια ματιά στα παρακάτω πέντε σημεία που είναι πρακτικά και θεμελιώδη για μια οικονομική υπευθυνότητα.
Νούμερο 1. Κάνετε έναν προϋπολογισμό και τηρήστε τον.
Μια αναγκαιότητα, όταν πρόκειται να διαχειριστείτε τα χρήματά σας, είναι το να έχετε ένα προϋπολογισμό και να τον τηρείτε. Το να τον τηρείτε δεν είναι καθόλου εύκολο, όμως είναι το κλειδί για οικονομική ισορροπία και πρόοδο.
Ο προϋπολογισμός σας αντιπροσωπεύει το σχέδιο για το πώς θα ξοδέψετε τα χρήματά σας. Όπως λέει και ο Dave Ramsey, «Ένας προϋπολογισμός σημαίνει ότι κάποιος λέει στα χρήματά του που να πάνε αντί να διερωτάται που πήγαν». Δεν θα θέλετε στο τέλος του μήνα να κοιτάτε πίσω και να αναρωτιέστε, Μα πού πήγαν τα λεφτά;
Στην Κορινθίους Α’ 4:2 λέει, «Ζητείται ανάμεσα στους οικονόμους ο καθένας να βρεθεί πιστός». Σαν υπεύθυνοι των χρημάτων που μας έχει εμπιστευτεί ο Θεός, είτε λίγα είναι αυτά, είτε πολλά, θα πρέπει να έχουμε ένα έτοιμο σχέδιο για τα οικονομικά μας έξοδα και το αποθεματικό μας. Εκεί είναι που παίζει σπουδαίο ρόλο ο προϋπολογισμός.
Η ζωή είναι γεμάτη έξοδα, όμως τα περισσότερα απ’ αυτά είναι τα συνηθισμένα έξοδα, τα οποία γνωρίζουμε ότι γίνονται, είτε εβδομαδιαία, είτε μηνιαία, είτε τετραμηνιαία είτε ετήσια. Κάθε τακτικό ή ημιτακτικό έξοδο θα πρέπει να καταλογίζεται στον προϋπολογισμό σας. Βέβαια μερικές φορές, υπάρχουν και τα επείγοντα έξοδα που παρουσιάζονται και θα σας κάνουν να ξοδέψετε πάνω απ’ τον προϋπολογισμό σας. Θα αναφερθούμε σ’ αυτό περισσότερο στο τέταρτο σημείο.
Όταν προετοιμάζετε έναν προϋπολογισμό, να μερικές συμβουλές:
* Προσδιορίστε το πραγματικό σας εισόδημα και βάλτε το όλο σε έναν προϋπολογισμό. Καταπιαστείτε με το εισόδημα πάνω στο οποίο μπορείτε να στηρίζεστε συνεχώς. Μην συμπεριλάβετε έξτρα εισοδήματα ή ετήσιες αμοιβές δώρων σαν μέρος του τακτικού σας εισοδήματος. Ξεκινήστε τον προϋπολογισμό σας με τα βασικά καθημερινά έξοδα, άλλες σημαντικές πληρωμές και κατόπιν λάβετε υπ’ όψιν τα χρήματα που περισσεύουν για να πληρώσετε χρέη και να βάλετε στην άκρη για επείγουσες περιπτώσεις και άλλες μακροχρόνιες ανάγκες.
Όταν υπολογίζετε τα έξοδα να είστε ρεαλιστές. Το να προσπαθείτε να ελαχιστοποιείτε τα πραγματικά έξοδα τα οποία δεν μπορούν να λιγοστέψουν, δεν σας βοηθάει καθόλου. Αν για παράδειγμα, δεν υπολογίσετε σωστά για όσα χρήματα χρειάζεστε για τρόφιμα ή καύσιμα, επειδή ελπίζετε να εξοικονομήσετε ή επειδή θέλετε να ξοδέψετε λιγότερα σε αυτές τις κατηγορίες, όμως οι υπολογισμοί σας δεν είναι ρεαλιστικοί, τότε θα καταλήξετε όπως και να ‘χει, να ξοδεύετε περισσότερα απ’ ό,τι έχετε βάλει στον προϋπολογισμό σας. Αυτό θα σας αγχώσει και θα έρθει σε αντίθεση με την όλη ιδέα του προϋπολογισμού.
Προσαρμοστείτε σύμφωνα με την ανάγκη. Ελέγχετε τον προϋπολογισμό σας κάθε μήνα για να τον κρατάτε ενήμερο και να αποτιμάτε ποιές αλλαγές ή προσαρμογές πρέπει να γίνουν.
Κρατείστε αρχεία με τον τρόπο που διευκολύνει εσάς. Ο καλύτερος τρόπος για να κρατάτε ένα σύστημα με αρχεία είναι αυτό που σας διευκολύνει καλύτερα, είτε αυτό γίνεται με το να σημειώνετε σε χαρτί ή να χρησιμοποιείτε φακέλους ή με ένα τετράδιο.
Νούμερο 2. Ξοδεύετε λιγότερα απ’ ό,τι βγάζετε.
Ο τρόπος για να μην χρωστάτε και να αποταμιεύετε χρήματα είναι αρκετά απλός: Μην ξοδεύετε περισσότερα απ’ ό,τι βγάζετε. Αυτός είναι ο αποκαλούμενος και «θεμελιώδης κανόνας της οικονομίας» και είναι ο μοναδικός τρόπος για να έχετε αρκετά χρήματα ώστε να καλύψετε τα έξοδά σας αλλά και να μπορείτε να αποταμιεύετε.
Υπάρχουν πολλά που μπορούν να μπερδέψουν τον κόσμο, όταν πρόκειται να ζούνε σύμφωνα με αυτά που βγάζουν. Μερικά σημεία να έχουμε υπόψη είναι τα εξής:
* Ζείτε λιτά. Με το να είστε πρόθυμοι να κάνετε θυσίες σήμερα θα επωφεληθείτε αύριο.
* Μάθετε τη διαφορά ανάμεσα σε πολυτέλειες και ανάγκες. Οι ανάγκες και οι επιθυμίες μας είναι δύο διαφορετικά πράγματα και οι περισσότεροι επιτυχημένοι αποταμιευτές περιορίζουν τις αγορές τους εκείνες που εμπίπτουν στην κατηγορία της «επιθυμίας». Επιλέγουν να αποταμιεύουν και να δομούν μια μακροχρόνια οικονομική σταθερότητα αντί για τις πρόσκαιρες επιθυμίες ή που θα ήταν ωραία να το αποκτήσουμε αυτό και άλλες πολυτέλειες.
* Αναθεωρείστε τις συνήθειές σας και τις ρουτίνες σας. Πολλοί έχουν μία ή και περισσότερες δαπανηρές συνήθειες. Ίσως ένας καθημερινός καφές, μια υπέρμετρη επιθυμία για καινούργια υποδήματα ή το να τρώνε έξω. Αναλύστε όλες σας τις συνήθειες και τις ρουτίνες για να δείτε πού μπορείτε να κάνετε κράτει με σκοπό να παραμείνετε μέσα στο εισόδημά σας ή να μπορείτε να αποταμιεύετε.
* Αποφεύγετε τις παρορμητικές αγορές. Όταν πρόκειται να κάνετε μια πιθανή απρογραμμάτιστη αγορά, περιμένετε λίγες μέρες για να το σκεφθείτε ξανά, αν χρειάζεστε πραγματικά το προϊόν εκείνο ή όχι. Ένας καλός μου φίλος κάνει αυτό που αποκαλεί ο «κανόνας των τριών ημερών». Για οποιαδήποτε σοβαρή αγορά, περιμένει τρεις μέρες για να πάρει την απόφασή του. Αυτό του δίνει χρόνο να καταλαγιάσουν τα συναισθήματά του και να αξιολογήσει καλύτερα τα πράγματα ώστε να είναι σίγουρος ότι αυτή η αγορά του είναι η καλύτερη επιλογή.
* Αποκομίστε τη χαρά και την ικανοποίησή σας από τον Θεό και τις σχέσεις σας και όχι από τα πράγματα. Είναι στην ανθρώπινη φύση να θέλετε τα πιο τελευταία και καλύτερα νέα είδη, όμως όπως τραγουδούσαν και οι Μπητλς, «Τα λεφτά δεν μπορούν να μου αγοράσουν αγάπη». Ούτε μπορούν επίσης να αγοράσουν υγεία, γαλήνη, φιλία ή ικανοποίηση.
* Πληρώστε με μετρητά ή με χρεωστική κάρτα. Έρευνες έχουν δείξει ότι είναι ευκολότερο να ξοδέψει κάποιος όταν ψωνίζει με πιστωτική κάρτα. Ο καθένας το σκέφτεται δύο φορές όταν δίνει τα πραγματικά μετρητά του, έτσι αν προσπαθείτε να σφίξετε τα οικονομικά σας, σκεφτείτε να χρησιμοποιείτε μετρητά.
* Οραματιστείτε την προσέγγιση των στόχων σας. Αν εργάζεστε για να βάλετε στην άκρη ένα χρηματικό πόσο για επείγουσες περιπτώσεις ή για μια ιδιαίτερη ανάγκη ή για να αποταμιεύσετε για κάτι ιδιαίτερο, κάθε φορά που αντιμετωπίζετε μια πιθανή αγορά ή οικονομική απόφαση, κρατείστε αυτόν τον οικονομικό στόχο σας στον νου. Αν η αγορά εκείνη, δεν πρόκειται να σας βοηθήσει να προσεγγίσετε τον στόχο σας, ρωτήστε τον εαυτό σας αν μπορείτε να τα καταφέρετε χωρίς να κάνετε εκείνη την αγορά.
* Απολαύστε τα απλά, δωρεάν πράγματα στη ζωή. Υπάρχουν τόσα πολλά και απολαυστικά πράγματα που δεν κοστίζουν χρήματα. Ερευνήστε και απολαύστε αυτά τα απλά πράγματα και δείτε πόσο νόημα και εμπλουτισμό μπορούν να προσφέρουν αυτές οι «δωρεάν» δραστηριότητες και στιγμές με τους άλλους.
Νούμερο 3. Αποφύγετε (ή ξεπληρώστε) τα χρέη.
Ο καλύτερος τρόπος να αποφύγετε τα χρέη, είναι με το να ζείτε με αυτά που βγάζετε, αν όμως έχετε κάποιο χρέος, μην απογοητεύεστε. Ανεξάρτητα από το πόσο αποκαρδιωτική είναι η παρούσα κατάσταση ή πόσο καιρό θα χρειαστείτε, ο Θεός είναι ικανός να σας βοηθήσει να βγείτε από το χρέος.
Η αποπληρωμή κάποιου χρέους, είτε μικρό είναι αυτό, είτε μεγάλο, απαιτεί σχέδιο, δέσμευση και κάποιες θυσίες και ανάλογα με το ποσό του χρέους, ίσως να χρειαστείτε κάποια αρκετά δυναμική προσέγγιση με το σχέδιο που θα ακολουθήσετε. Αν ο στόχος σας είναι να αποταμιεύσετε χρήματα για το μέλλον σας, το να μην χρωστάτε έχει τεράστια σπουδαιότητα, καθώς πολλά χρέη έχουν υψηλό επιτόκιο. Θα ήταν πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο για σας το να ισχυροποιήσετε την οικονομική σας κατάσταση και να αρχίσετε να αποταμιεύετε, αν έχετε υπέρογκα χρέη τα οποία πρέπει να ξεπληρώσετε. Δεν χρειάζεται να αναφερθούμε στην ανακούφιση και την ελευθερία που θα νοιώσετε όταν ξεπληρώσετε τα χρέη σας.
Νούμερο 4. Αποταμιεύστε. Αρχίστε με ένα χρηματικό ποσό για επείγουσες ανάγκες.
Στις παροιμίες 13:11 δηλώνεται ότι: «Αυτός που συνάγει με το χέρι του, θα αυξηθεί».
Η αποταμίευση είναι σημαντική. Ακόμα και αν έχετε ένα καλοσχηματισμένο προϋπολογισμό και ζείτε με το εισόδημά σας, υπάρχουν σημαντικοί λόγοι για να αποταμιεύετε. Πιθανόν να παρατηρήσατε εκείνα τα ενθαρρυντικά λόγια στο παραπάνω εδάφιο απ’ τις Παροιμίες για εκείνον «που συνάγει με το χέρι του». Οτιδήποτε ποσό μπορείτε να αποταμιεύσετε αξίζει και αξίζει να αρχίσετε την αποταμίευση με την πρώτη ευκαιρία.
Ένα αξιοσημείωτο σημείο όσον αφορά την αποταμίευση είναι η δημιουργία ενός χρηματικού ποσού για επείγουσες καταστάσεις. Ο καθένας αντιμετωπίζει επείγουσες καταστάσεις και δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζετε πότε θα εμφανιστούν αυτές.
Οι ειδικοί συνιστούν να έχετε ένα χρηματικό πόσο στην άκρη που θα μπορεί να καλύψει τις βασικές σας ανάγκες για τρεις έως έξη μήνες. Αυτό δεν θα κάλυπτε οπωσδήποτε όλο σας το προϋπολογισμό αυτούς τους τρεις έως έξη μήνες, αλλά μάλλον τις πιο βασικές σας ανάγκες, ώστε να μην χρειαστεί να δανειστείτε.
Ξεκινήστε με το να βάζετε σε αυτό το «ποσό για επείγοντα» λίγα χρήματα κάθε μήνα. Ακόμα και αν βάλετε λίγα χρήματα κάθε μήνα, βαθμηδόν θα μεγαλώσει. Να θυμάστε αυτό το «λίγο-λίγο» που αναφέρει στις Παροιμίες.
Αυτό το ποσό για επείγοντα δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τίποτα άλλο, εκτός από μια πραγματικά επείγουσα κατάσταση. Οι λέξεις κλειδιά είναι «απρόσμενο» και «αναπόφευκτο». Θα θέλατε το ποσό αυτό να υπάρχει όταν τα πράγματα γίνουν πραγματικά δύσκολα, όταν εσείς το χρειάζεστε πραγματικά. Αυτή είναι η αξία ενός ποσού για επείγοντα.
Νούμερο 5. Δίνετε στον Θεό και τους άλλους.
Το να δίνετε στον Θεό και τους άλλους είναι μέρος μια υγιούς και οικονομικά ευλογημένης ζωής. Αν αυτή τη στιγμή παλεύετε οικονομικά ή προσπαθείτε να αποταμιεύσετε ώστε να αγοράσετε ένα αυτοκίνητο ή ένα σπίτι, να δημιουργήσετε ένα ποσό για συντάξιμα χρόνια ή κάτι παρόμοιο, θα φαινόταν να ερχόταν σε αντίθεση, αν εσείς δίνατε μέρος από το εισόδημά σας στο έργο του Θεού ή σε αυτούς που το έχουν ανάγκη. Φυσικό είναι να σκεφτείτε, αυτά τα χρήματα τα χρειάζομαι! Δεν μπορώ να δώσω τίποτα απ’ αυτά.
Να μερικά κείμενα από την Αγία Γραφή που τονίζουν την αξία του να δίνουμε στον Θεό και τους άλλους:
Οι μεν σκορπίζουν, και όμως έχουν περίσσευμα· οι δε είναι πενιχροί υπέρ το δέον, και όμως έρχονται σε στέρηση. — Παροιμίες 11:24
Όποιος σπέρνει πενιχρά, θα θερίσει επίσης πενιχρά, ενώ όποιος σπέρνει απλόχερα, θα θερίσει επίσης πολύ καρπό. — Κορινθίους Β’ 9:6
Δίνετε και θα σας δοθεί … γιατί με το ίδιο μέτρο που μετράτε θα μετρηθεί και για σας. — Λουκά 6:38
Σαν Χριστιανοί, ευθύνη μας είναι να χρησιμοποιούμε τους οικονομικούς μας πόρους, με τρόπο που να δοξάζετε ο Θεός. Το να δίνουμε στον Θεό και τους άλλους δεν είναι ένα σχέδιο γρήγορου πλουτισμού. Είναι μια προσωπική δέσμευση ανάμεσα σ’ εσάς και τον Θεό που προσκαλεί τις ευλογίες Του στη ζωή σας, ευλογίες οι οποίες συχνά έρχονται σταδιακά αλλά με βεβαιότητα.
Οι πιο πολλοί από εμάς έχουμε αντιμετωπίσει ή θα αντιμετωπίσουμε καιρούς που θα δυσκολευτούμε οικονομικά. Σαν Χριστιανοί, έχουμε την ευλογία να μπορούμε να εναποθέτουμε τις ανάγκες μας, τις ανησυχίες μας και τις έγνοιες μας στον ουράνιο Πατέρα μας. Θέλει από εμάς να βασιζόμαστε σε Αυτόν σε κάθε τομέα της ζωής μας, μαζί και τον οικονομικό. Όμως πρέπει να κάνουμε το μέρος μας, με το είμαστε σοφοί και προσεκτικοί υπηρέτες των οικονομικών μας και με το να Του λέμε τις ανάγκες μας μέσω της προσευχής. Σαν παιδιά Του, γνωρίζουμε ότι μας αγαπά, νοιάζεται για εμάς και έχει υποσχεθεί να μας προμηθεύσει. «Ζητάτε πρώτα τη βασιλεία του Θεού και τη δική Του δικαιοσύνη, κι όλα αυτά θα σας προστεθούν». 2