Οι γονείς που νοιάζονται για την πρόοδο των παιδιών τους σε κάθε στάδιο της ανάπτυξής τους, πρέπει να αντιληφθούν πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η εικόνα που έχει το παιδί για τον εαυτό του. Παιδιά με θετικά συναισθήματα για τον εαυτό τους, που πιστεύουν ότι μπορούν να επιτύχουν, είναι αυτά που τα καταφέρνουν.

Τα παιδιά κάνουν τις πρώτες αυτοκριτικές για τον εαυτό τους και τις ικανότητές τους μέσα στο σπίτι που κατοικούν. Οι γονείς μπορούν καθημερινά να ανακαλύπτουν ευκαιρίες να αναπτύσσουν την αυτοπεποίθηση των παιδιών τους, κάτι το οποίο σε βάθος χρόνου θα τα βοηθήσει να γίνουν καλά προσαρμοσμένοι και ισορροπημένοι ενήλικες.

Επίλυση προβλημάτων

Συχνά οι γονείς εκπλήσσονται όταν ανακαλύπτουν πόσο ικανά και επινοητικά μπορούν να είναι τα παιδιά τους στο να επιλύουν τα ίδια τους τα προβλήματα, με λίγη μόνο καθοδήγηση. Όλα τα παιδιά αντιμετωπίζουν προβλήματα και με το ενασχολούνται με τέτοιες προκλήσεις αποκτούν δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων που είναι ζωτικής σημασίας για να επιτύχουν στη ζωή τους αργότερα. Χρειάζεται χρόνος και υπομονή να βοηθάμε τα παιδιά να μάθουν να επιλύουν τα προβλήματά τους, όμως είναι μια σοφή επένδυση που θα αποδώσει σπουδαίες ανταμοιβές όταν τα παιδιά μεγαλώσουν, και τα προβλήματά τους γίνουν περισσότερο περίπλοκα και τα πράγματα δυσκολέψουν περισσότερο.

Μία τάση των γονέων είναι να βιάζονται πάρα πολύ να διορθώσουν ένα πρόβλημα ή να δώσουν την απάντηση. Αυτό ίσως να βοηθήσει προς το παρόν, όμως εμποδίζει τη διαδικασία της εκμάθησης. Είναι όπως το γνωμικό «Δώσε σε κάποιον ένα ψάρι και θα τον ταΐσεις για μια μέρα. Δίδαξέ τον να ψαρεύει ο ίδιος και θα τον ταΐσεις για όλη του τη ζωή».

Κάπως έτσι κάνει με μας και ο Θεός. Θα μπορούσε να επιλύσει όλα μας τα προβλήματα αμέσως και επί τόπου, αντιθέτως όμως προσμένει να σκεφτούμε λογικά τα πράγματα, να αναλογιστούμε τις εναλλακτικές λύσεις και να κάνουμε αυτό που μπορούμε πριν αναλάβει Αυτός να επέμβει και να κάνει αυτό που δεν μπορούμε εμείς. Θέλει τη συμμετοχή μας στο να βρίσκουμε τη λύση και μας καθοδηγεί βήμα-βήμα, όχι για να δυσκολέψει τα πράγματα, αλλά για να μας βοηθήσει να μάθουμε μέσα απ’ την εμπειρία μας.

Θέματα ανασφάλειας

Ανεξάρτητα απ’ το πόσο αγαπάνε τα παιδιά τους οι γονείς και προσπαθούν να εκπληρώσουν τις ανάγκες τους, θα υπάρξουν καταστάσεις που θα κάνουν τα παιδιά να νοιώσουν ανασφαλή και η ανασφάλεια αυτή συχνά διαφαίνεται στα προβλήματα συμπεριφοράς.

Η κακή συμπεριφορά πρέπει να διορθώνεται, όμως εκτός και αν ο γονέας κατανοήσει αυτό που την προξένησε, η συμμόρφωση μπορεί μάλλον να δυσκολέψει τα πράγματα αντί να βοηθήσει. Η κακή συμπεριφορά είναι μόνο το σύμπτωμα, γι’ αυτό οι γονείς θα πρέπει να αναγνωρίσουν και να εργαστούν πάνω στη ρίζα του προβλήματος, αυτό που λέμε την υποβόσκουσα αιτία.

Ανάλογα με την ηλικία και το επίπεδο ωριμότητας του παιδιού, προσπαθήστε να βοηθήσετε το παιδί να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα με το να προσεγγίζει το ζήτημα απ’ την οπτική γωνία επίλυσης του προβλήματος. Κάνοντας έναν ξεκάθαρο διαχωρισμό ανάμεσα στο πρόβλημα και το παιδί και κατόπιν βοηθώντας το παιδί να μετατρέψει την προβληματική κατάσταση σε μια κατάσταση εκμάθησης, είναι δυνατόν να οικοδομήσετε αντί να υποδαυλίσετε την αυτοπεποίθησή του.

Δεν συμπεριφέρονται άσχημα όλα τα παιδιά όταν νοιώθουν ανασφαλή. Μερικά κλείνονται στον εαυτό τους ή έχουν μειωμένες αποδόσεις. Εντούτοις όπως και να εκδηλώνεται η ανασφάλεια, το πρώτο βήμα για να διορθωθεί το πρόβλημα είναι να αναγνωριστεί και το δεύτερο βήμα είναι να γίνει κάτι γι’ αυτό από μια θετική οπτική γωνία.

Καλλιεργείστε αμοιβαίο σεβασμό

Ο αμοιβαίος σεβασμός ενδυναμώνει τον σύνδεσμο της αγάπης σε μια σχέση ανάμεσα σε γονέα και παιδί. Επίσης δημιουργεί ενότητα, υπακοή και εκτίμηση.

Ο σεβασμός μέσα σε μια οικογένεια εκδηλώνεται μέσα από το ενδιαφέρον, την κατανόηση, την προνοητικότητα, την προθυμία να ακούσεις τον άλλον και τη στοργική επικοινωνία. Και αυτό είναι αμφίδρομο, επειδή αν θέλετε τα παιδιά σας να σας δείξουν σεβασμό, θα πρέπει κι εσείς να τους δείξετε σεβασμό.

Τα παιδιά μαθαίνουν με το να παρατηρούν και να αντιγράφουν αυτά που βλέπουν. Εάν η έλλειψη σεβασμού είναι το πρόβλημα, μάλλον αυτό άρχισε με τους γονείς του παιδιού, ή τους συνομήλικους ή άλλες επιρροές όπως η τηλεόραση, οι ταινίες ή τα βιντεοπαιχνίδια. Το να ελαχιστοποιήσουμε τέτοιες αρνητικές επιρροές είναι η μισή μάχη, το να ορίζουμε ξεκάθαρες κατευθυντήριες γραμμές για το τι προσμένουμε απ’ αυτά και κατόπιν να διατηρούμε σταθερά αυτό το επίπεδο είναι η άλλη μισή.

Οι τρόποι που μπορείτε να δείξετε στα παιδιά σας σεβασμό περιλαμβάνουν τα εξής:

Να συμπεριφέρεστε στο κάθε παιδί σαν μια ξεχωριστή προσωπικότητα
Να είστε ευαίσθητοι στα συναισθήματά τους, βάζοντας τον εαυτό σας στη δική τους θέση
Να ρωτάτε και να προτείνετε, αντί να δίνετε εντολές
Να δίνετε προσοχή όταν μιλάνε και να ακούτε τι έχουν να σας πουν, κι όχι να βιάζεστε να τους δώσετε τη δική σας γνώμη
Να δίνετε στις ιδέες τους σοβαρό ενδιαφέρον, σκεπτόμενοι πώς μπορείτε να βοηθήσετε τις ιδέες τους να γίνουν πράξη

Αποφεύγετε τις παρεξηγήσεις 

Μερικές φορές φαίνεται πως τα παιδιά επιλέγουν τις χειρότερες χρονικές στιγμές να συμπεριφερθούν άσχημα και μερικές φορές δεν είναι και τόσο μια κακή συμπεριφορά αλλά μια ενοχλητική συμπεριφορά. Όταν οι γονείς είναι κάτω από πίεση, απασχολημένοι με άλλες δουλειές ή άλλες σκέψεις, δεν νοιώθουν καλά ή απλά είναι άκεφοι, αυτό μάλλον θα επιδράσει στον τρόπο που θα επικοινωνήσουν με τα παιδιά τους.

Αποφύγετε τέτοιες παρεξηγήσεις που καταστρέφουν την εμπιστοσύνη με το να προσέχετε πώς αντιδράτε και με το να εκφράζεστε με επεξηγηματικές φράσεις για μια περίεργη συμπεριφορά. «Θα μου άρεζε να σε ακούσω να τραγουδάς αυτό το τραγούδι ξανά, όμως αυτή τη στιγμή πρέπει να έχω τον νου μου στην οδήγηση». «Έχω πονοκέφαλο, γι’ αυτό θα σου ζητήσω να μην το κάνεις αυτό τώρα». Και αν δεν προλάβετε να συγκρατηθείτε εγκαίρως, μια εξήγηση και μια απολογία μετά το γεγονός, πάντα βοηθάει. Με το να δίνετε στο παιδί μια ευκαιρία να γίνεται μέρος της επίλυσης του προβλήματός σας, έχετε μάλλον μετατρέψει μια πιθανόν καταστροφική κατάσταση σε μία θετική εμπειρία.

Θετική ενίσχυση και ενθάρρυνση

Ο έπαινος είναι μια υπέρτατη παρότρυνση. Τα παιδιά αγαπάνε τον έπαινο. Συχνά είναι περισσότερο σημαντικό και πιο ωφέλιμο να επαινείτε ένα παιδί για την καλή του συμπεριφορά απ’ ότι είναι να το επικρίνετε για κακή συμπεριφορά.

Να είστε συνεπείς, να είστε ειλικρινείς και να είστε δημιουργικοί – όμως να είστε πιστευτοί. Για παράδειγμα, εάν το παιδί προσπαθεί να κάνει κάτι νέο με καταστροφικά αποτελέσματα, επαινέστε την προσπάθεια, όχι το αποτέλεσμα. Ή αν κάνουν μια αποτυχημένη προσπάθεια  να σας κάνουν μια καλή έκπληξη, τότε επαινέστε το καλό τους κίνητρο. Πάντα να δίνετε έμφαση στο θετικό και να κάνετε το καλό αξιομνημόνευτο.

Δίδαξε το παιδί στην αρχή τού δρόμου του· και δεν θα απομακρυνθεί απ’ αυτόν ούτε όταν γεράσει. — Παροιμίες 22:6