Σε ένα σεμινάριο που παρακολούθησα, η Έμιλυ Νας, 1 μοιράστηκε μια εμπειρία που είχε σε ένα αστικό κέντρο των ΗΠΑ, ενώ εργαζόταν με παιδιά και εφήβους που είχαν βιώσει τραυματικές εμπειρίες. Τα αγόρια που παρακολούθησαν το μάθημά της ήταν συχνά επιθετικά, με τάσεις προς αρνητικές και αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, αδυνατώντας να εμπιστευθούν τους ενήλικες ή ακόμα και το ένα το άλλο. Σχεδόν όλα τους είχαν ιστορίες με άσχημες αναφορές κακοποίησης και συναισθηματικής παραμέλησης.
Συνεχώς επιδείκνυαν την αρνητική τους συμπεριφορά στην αίθουσα διδασκαλίας, όπως αυτή αντικατοπτριζόταν με τον άσχημο τρόπο που μιλούσαν και τους σκληρούς τρόπους τους.
Ενώ βρίσκονταν σε κύκλο, κάνοντας συμβουλευτική συνομιλία, μερικοί απ’ αυτούς εξέφρασαν θυμό, με δηλώσεις του τύπου «μισώ να βρίσκομαι εδώ» ή «μισώ που το κάνω αυτό».
«Εντάξει», τους έλεγε η Έμιλυ, «αλλά γιατί;» και τους ρωτούσε έναν-έναν.
«Δεν υπάρχει σεβασμός!»
«Αυτοί οι βλάκες με κοροϊδεύουν!»
«Κανένας δεν με ακούει!»
«Πάρα πολλοί τσακωμοί!»
Αφού άκουσε τους λόγους που ανέφεραν, η Έμιλυ αποκρίθηκε, «Αυτό που μου λέτε δεν είναι ότι μισείτε αυτό καθαυτό το μάθημα, αλλά μισείτε να βρίσκεστε μέσα σε μια κοινότητα στην οποία δεν σέβεται ο ένας τον άλλον, ούτε εμπιστεύεται ο ένας τον άλλον, στην οποία κοροϊδεύονται αυτοί που δεν είναι αρεστοί και γίνονται τσακωμοί».
Όλοι τους συμφώνησαν σε αυτό που τους είπε, λες και έλεγαν, Τουλάχιστον κάποιος μας ακούει τώρα!
«Αν όμως», ρώτησε η Έμιλυ, «δημιουργούσαμε μια κοινότητα όπου όλοι σας νοιώθατε σεβασμό, μια κοινότητα όπου εκπληρώνονταν όλες σας οι ανάγκες, μια κοινότητα στην οποία όλοι σας θα νοιώθατε ασφαλείς, με τι θα έμοιαζε αυτή η κοινότητα; Ας δημιουργήσουμε μια τέτοια κοινότητα μαζί!»
Η φαντασία των αγοριών εξάφτηκε.
«Ας την ονομάσουμε Πάρκβιλ!» φώναξε κάποιος. Όλοι συμφώνησαν.
Το Πάρκβιλ αναπτύχθηκε σε ένα εξάμηνο εγχείρημα. Η τάξη έκανε ένα πανό που έλεγε: Καλώς ήλθατε στο Πάρκβιλ – Όπου όλες σας οι ανάγκες εκπληρώνονται! Έκαναν έναν χάρτη της πόλης τους, με σημεία ενδιαφέροντος που αντικατόπτριζαν αυτό που ήθελαν στην κοινότητά τους. Εξέλεξαν και έδωσαν σε μερικά άτομα ποικίλους ρόλους στη πόλη: Δήμαρχος, διευθυντής σχολείου, διευθυντής στο κέντρο καλών τεχνών, ιδιοκτήτης και σεφ της κοινοτικής καφετέριας, προϊστάμενος αγοράς και πολλά άλλα. Δημιούργησαν ιδιαίτερες εκδηλώσεις. Έλυναν τα διάφορα προβλήματα που παρουσιάζονταν με το να κάνουν συμβούλια. Το Πάρκβιλ μετατράπηκε σε μια κοινότητα στην οποία όλοι έλεγαν ότι θα ήθελαν να κατοικήσουν.
Το πρώτο βήμα ήταν να βοηθήσουν αυτούς τους νέους με το να τους κάνουν ερωτήσεις και να ακούνε προσεκτικά και με σεβασμό στις απαντήσεις τους, αν και αρχικά ακούγονταν πολύ αρνητικές. Το επόμενο βήμα ήταν να τους προκαλέσουν να κάνουν τη διαφορά με το να βάλουν την ενέργειά τους σε δημιουργικά εγχειρήματα που τους ενδιέφεραν. Η Έμιλυ εξηγεί την επιτυχία του Πάρκβιλ ως εξής:
Το εγχείρημα προσέφερε στους νέους αυτούς μια ευκαιρία να έχουν την εμπειρία της ζωής σε μια λειτουργικά σωστή κοινότητα, κάτι πρωτοφανές για πολλούς απ’ αυτούς, ακόμα και αν αυτό συνέβαινε μόνο ενώ βρίσκονταν μαζί στο κέντρο αυτό. Η κοινότητά τους μετατράπηκε σε κάτι στο οποίο υπήρχε υποστήριξη, όπου μπορούσαν να εκφράσουν τις ανάγκες τους ενώ οι άλλοι τους άκουγαν και ανταποκρίνονταν σε αυτές, μια κοινότητα βασισμένη σε αμοιβαίο σεβασμό και φροντίδα, μια κοινότητα με πάρα πολλές δυνατότητες.
Στο παίξιμο των ρόλων τους, ανακάλυψαν ότι οι ίδιοι μπορούσαν να είναι αποτελεσματικοί πολίτες και ότι είχαν κάτι να συνεισφέρουν. Οι περιορισμοί που έθεσαν οι ίδιοι, τους έκαναν να ανακαλύψουν νέες ικανότητες και δυνατότητες. Ένας έφηβος που στο παρελθόν είχε καταστροφική συμπεριφορά μετατράπηκε σε ηγέτη, στοργικό πατέρα και μια πηγή έμπνευσης για την κοινότητα.
Ποικίλες μέθοδοι χρησιμοποιούνται στις μέρες μας για να προσεγγίσουν τη νεολαία μέσα απ’ τα ίδια τους τα ενδιαφέροντα, όπως αθλητικά προγράμματα, θεραπείες μέσα από την τέχνη και το θέατρο και άλλα κοινοτικά εγχειρήματα. Μέσα απ’ τα εγχειρήματα αυτά, οι νέοι αποκτούν δεξιότητες ζωής και επίσης μια θετική αυτοεκτίμηση. Όταν τους βοηθάμε να προσδιορίσουν στόχους και να ανακαλύψουν τρόπους να ξεπεράσουν τα εμπόδια που συναντούν στον δρόμο τους, τους βοηθάμε να αντιληφθούν το δυναμικό τους.
- Ιδρυτής και διευθύνουσα μιας Ομάδας Θεραπευτικής Τέχνης στο Μανχάταν, ενός φόρουμ που δίνει σεμινάρια για την εξερεύνηση δημιουργικών τεχνών ως μέθοδο θεραπείας. ↑