Më pëlqen shumë avokadoja! Veçse është vërtet i shijshëm, është një frutë me shumë vlera. Pa përmendur që është jashtëzakonisht i shëndetshëm, një nga burimet më të mira të vajrave natyralë dhe shumë vitaminave.

Në Kili, ku kam kaluar shumë nga vitet e mia të adoleshencës, avokadot, ku quheshin “palta”, janë me tepri dhe përfshihen në shumë pjata vendase, duke përfshirë një shumëllojshmëri sallatash, sandviçësh, dhe madje, hot dog-ësh. Gjithmonë më ka befasuar se si shtimi i disa fetave avokado në sallatë, apo një shtresë guakamole një hamburgeri apo sandviçi, mund ta transformojë plotësisht atë, duke kthyer në thelb “ushqimin normal” në diçka të lavdishme. Të paktën, kështu më bën mua të ndihem. Avokado është një nga ushqimet bazë të dietës sime ushqimore, dhe më duket se shkon në shije me pothuajse çdo gjë. Madje, është e shkëlqyer edhe vetëm si meze apo zemër vaktesh, e ndan në mes, i hedh pak kripë dhe piper, pak limon të shtrydhur, dhe është e përsosur.

Mendoj se mjeshtëria e avokados, si të thuash, si fuqia e saj transformuese, është në njëfarë mënyre përfaqësuese e asaj çka mirësia dhe dhembshuria i shtojnë jetës sonë. Ka shumë gjëra të cilat i bëjmë përgjatë punës sonë si përkujdesja për familjen tonë apo thjesht të jesh një qytetar i kujdesshëm. Këto janë gjërat e mira, gjërat e bukur, gjërat plot përkujdesje, gjërat e nevojshme, por gjithashtu gjërat që bëhen disi “të paracaktuara”.

Ju e dini si kur shikoni një shenjë gjatë gjithë kohës, fillon të ngjajë e zakonshme si një letër muri dhe filloni të mos e shikoni më? Ndonjëherë, gjërat që bëjmë për ata rreth nesh, kthehen në të tilla. Ne nuk veçanërisht të vetëdijshëm kur e bëjmë, dhe marrësi nuk është veçanërisht mirënjohës për atë që bëjmë. Ose, ndonjëherë janë gjërat që të tjerët bëjnë për ne që nuk arrijnë të vihen re dhe të vlerësohen siç duhet. Sidoqoftë, kur ne bëjmë diçka më tepër dhe i shtojmë pak “avokado” formulës, le të themi, disa fjalë mirëpritjeje apo vlerësimi, kjo bën një diferencë të madhe.

Kohët e fundit, kam udhëtuar me autobus për në shtëpi, pas një vizite disa ditore në një qytet të afërt. Unë jam një udhëtar me përvojë, dhe i përballoj goxha mirë udhëtimet e gjata, por natyrisht preferoj gjithmonë t’i përfundoj me një ndenjëse bosh pranë se sa ngjitur me një person tjetër. Isha vendosur në ndenjësen time, dhe autobusi dukej se thuajse ishte mbushur, por s’kishte akoma njeri në ndenjësen ngjitur me mua… por, siç e prisja, shumë shpejt, një djalë i ri, u afrua dhe më pyeti nëse mund të ulej përkrah meje. I thashë: “Po, urdhëro!” dhe ai buzëqeshi dhe m’u përgjigj, “Kurrë në jetën time  nuk më është përgjigjur njeri “Po, urdhëro!” Kjo ishte e papritur. Unë përpiqem të jem i sjellshëm me të panjohurit, të panjohur duhet të jenë të sjellshëm me mua herë pas here, dhe më lumturoi fakti që kisha krijuar një kujtim të tillë për dikë.

Ai u ul në ndenjëse, filluam të bisedonim, dhe bëmë një bisedë të kënaqshme për pak kohë para se të dy të ktheheshim përsëri nëpër pajisjet tona elektronike dhe në kufje për t’u çlodhur. Kishte një ndjenjë “të ngrohtë dhe të vështirë për t’u perceptuar” në ajër, shumë më mirë se ajo ndjenja si nëpër gjemba kur ti dhe pasagjerët e tjerë në mënyrë të pashmangshme përplasni bërrylat në mbështetëset e vogla mes ndenjësve të vogla. Ne nuk e ndjemë këtë. Udhëtimi ishte i butë dhe i majmë, si një avokado.

Me siguri, keni dëgjuar të flitet mbi “Parimin Pareto.” I njohur gjithashtu si parimi 80/20. Koncepti është se 80% i efikasitetit të dikujt vjen si rrjedhojë e rreth 20% e përpjekjeve të tij. Po e mendoja këtë në përpjekje të supozimeve mbi avokadot. Ndiej që ky është një mendim plotësisht personal, sepse ndërkohë që zakonisht jeni rreth 20%-shit apo më pak te përmbajtja e një vakti, me fare lehtësi vakti është 80% i shijshëm. Duke iu rikthyer idesë te mirësia e gërshetuar me logjikë dhe bamirësi, mendoj se është e drejtë të themi se kur bën një vepër “rutinë” bamirësie dhe i shton asaj disa fjalë dhe një prekje personale, pastaj 20% e përpjekjeve me lehtësi do të përfundojë në 80%-shin e asaj që personi tjetër mban mend nga këmbimi.

* * *

Në 1906-ën, ekonomisti italian Vilfredo Pareto vuri re se 80% e tokës në Itali zotërohej nga 20% e njerëzve, më pas se 80% e bizeleve në kopshtin e tij bëheshin 20% e bimëve të tij të bizeleve. Parimi Pareto, që në përgjithësi 80% e pasojave vijnë nga 20% e shkaqeve, është vërejtur dhe vëzhguar dhe studiuar në shitje dhe në marketing, menaxhim, teknologji, ekonomi dhe fusha të tjera. 

* * *

“Ne jemi krijuar në mënyrë që aktet e thjeshta të mirësisë, si të japësh bamirësi dhe shprehësh mirënjohje, kanë një efekt pozitiv në humorin tonë afatgjatë. Çelësi për një jetë të lumtur, mesa duket, është jeta e mirë: një jetë me marrëdhënie të qëndrueshme, punë sfiduese, dhe lidhje me komunitetin.”—Paul Bloom (b. 1963), profesor psikologjie dhe shkencave njohëse në Universitetin e Yale.