Ένα μέρος απ’ την ιστορία της Φάτνης που εξάπτει τη φαντασία μου είναι η επίσκεψη των μάγων.
Το Ευαγγέλιο του Ματθαίου είναι το μόνο που αναφέρεται σε αυτούς τους μυστηριώδεις ανθρώπους και μας δίνει ελάχιστες λεπτομέρειες, αποκαλώντας τους απλά «μάγους» και περιγράφοντας τα δώρα που έφεραν: Χρυσάφι, λιβάνι και μύρο. 1
Μας ειπώθηκε ότι ήλθαν απ’ την Ανατολή, που είναι και ένας πολύ ευρύς όρος. Θα μπορούσαν να είχαν έλθει ακόμα και απ’ την Μεσοποταμία ή και από χώρες όπως η Ινδία ή η Κεντρική Ασία. Είναι κοινή εικασία ότι ήσαν απ’ την Περσία που τότε ήταν μέρος της Παρθικής Αυτοκρατορίας, ενός ακατεύναστου εχθρού της Ρώμης.
Ίσως να είχαν περάσει δύο χρόνια από τότε που οι μάγοι αυτοί είχαν πρωτοδεί το άστρο και έφθασαν στην Ιερουσαλήμ. Αυτό το συμπεραίνουμε επειδή ο Ηρώδης έμαθε από αυτούς πότε είχε εμφανιστεί το άστρο και μετά στην προσπάθειά του να θανατώσει τον «βασιλιά των Ιουδαίων», διέταξε τον θάνατο όλων των αρσενικών βρεφών μέσα και γύρω απ’ τη Βηθλεέμ που ήταν λιγότερο από δύο χρονών.
Για να ταξιδέψουν από την Περσία στην Ιερουσαλήμ χρειαζόταν δύο χρόνια; Ένα καραβάνι με καμήλες αν ταξίδευε σε ευθεία γραμμή, θα έκανε το ταξίδι αυτό σε 25 μέρες, έτσι προφανώς ταξίδευαν κάπως πιο σιγά, ή μάλλον διήνυσαν κυκλική πορεία ή δεν ξεκίνησαν αμέσως το ταξίδι τους προς τα εκεί. Υποθέτω πως ίσως και οι τρεις παραπάνω λόγοι να έπαιξαν τον ρόλο τους και επίσης το ότι έπρεπε να διασχίσουν περιοχές όπου οι δύο αυτοκρατορίες μάχονταν συχνά.
Οι μάγοι απ’ την Περσία είχαν την φήμη ότι μελετούσαν τα άστρα, όμως αναρωτιέμαι από πού γνώριζαν ότι το άστρο που είχαν παρατηρήσει, υποδήλωνε ότι είχε γεννηθεί ο «βασιλιάς των Ιουδαίων». Πουθενά σε όλες τις Εβραϊκές Γραφές, δεν αναφέρεται ότι αυτός ο ξεχωριστός βασιλιάς θα προοιωνιζόταν από ένα νέο άστρο. Υπήρχε κάτι στη δική τους παράδοση που ανέφερε κάτι τέτοιο; Και γιατί η γέννηση ενός βασιλιά σε ένα μικρό βασίλειο κάπου προς τα δυτικά να ήταν τόσο σημαντική γι’ αυτούς ώστε να νοιώσουν την ανάγκη να ξεκινήσουν ένα μακρύ, επικίνδυνο ταξίδι για να πάνε να Τον δούνε; Τι πληροφορίες κατείχαν αυτοί οι μάγοι;
Ο Ματθαίος μας λέει ότι είδαν τη Μαρία και το παιδί «στην οικία», 2 και όχι σε έναν στάβλο όπως αναπαριστάνεται ευρέως. Ο Λουκάς μας αναφέρει επίσης ότι η Μαρία και ο Ιωσήφ συνέχισαν να ζουν μια κανονική ζωή από τότε που γεννήθηκε ο Ιησούς. Όταν ο Ιησούς ήταν οκτώ ημερών, Τον πήγαν στον ναό να του γίνει η περιτομή,3 και όταν ήταν 40 ημερών Τον πήγαν στον ναό στα Ιεροσόλυμα να Τον αφιερώσουν στον Θεό και να προσφέρουν την εθιμοτυπική τελετουργική θυσία για τον καθαρισμό της Μαρίας μετά τη γέννηση. 4
Και τι να πούμε για το άστρο; Κάθε χρονιά που περνά, διαβάζω για ανθρώπους που ενασχολούνται με αστρονομικά δεδομένα από τον καιρό της γέννησης του Ιησού, προσπαθώντας να εντοπίσουν έναν κομήτη, έναν σουπερνόβα ή κάποιο άλλο είδος επουράνιου συμβάντος που θα συσχετιζόταν με το Χριστουγεννιάτικο άστρο. Αμφιβάλω αν θα ανακαλύψουν ποτέ κάτι τέτοιο, επειδή το άστρο αυτό δεν ήταν κάτι το κοινό. Ο Ματθαίος μας αναφέρει ότι οι μάγοι το είχαν παρατηρήσει από την πλεονεκτική τους θέση στην ανατολή και ότι είχαν αποκρυπτογραφήσει τι σήμαινε. Υπάρχει όμως και η περίπτωση να μην το είχαν ξαναδεί μέχρι που είχαν φθάσει από τα Ιεροσόλυμα κοντά στη Βηθλεέμ, μια απόσταση που δεν είναι πάνω από μια ώρα με καμήλα. Καθώς οι μάγοι πλησίαζαν στη Βηθλεέμ, το άστρο επανεμφανίστηκε και «ήλθε και στάθηκε πάνω από το μέρος εκείνο που ήταν ο Ιησούς». Τι είδους άστρο εμφανίζεται ξαφνικά και κοντοστέκεται πάνω από μια οικία; Αναρωτιέμαι αν το άστρο αυτό δεν ήταν στην πραγματικότητα καθόλου ένα άστρο.
Το ευαγγέλιο του Λουκά μας λέει ότι ένα πολύ λαμπερό φως εμφανίστηκε στον ουρανό τη νύχτα που γεννήθηκε ο Ιησούς. 5 Μήπως και αυτό το «πλήθος ουράνιας στρατιάς» που εμφανίστηκε στον νυκτερινό ουρανό έλαμψε τόσο πολύ ώστε οι μάγοι στην αναζήτησή τους για εκείνο το άστρο να το πέρασαν για ένα εκθαμβωτικό νέο ουράνιο σώμα; Ο Λουκάς μας λέει ότι όταν εκείνη η επουράνια χορωδία τελείωσε το τραγούδι της προς τους βοσκούς, αναχώρησε πάλι στον ουρανό – και οι μάγοι είπαν ότι είχαν δει το άστρο να ανυψώνεται. Μήπως αυτή η λάμψη να ήταν αυτό που εμφανίστηκε πάνω απ’ την κατοικία του Ιωσήφ και της Μαρίας; Και γιατί όχι; Οι αγγελικές επισκέψεις ήταν κάτι αρκετά σύνηθες για αυτό το ζευγάρι. 6
Και μετά, έχουμε και τα δώρα. Η παράδοση ότι υπήρξαν τρείς επισκέπτες βγαίνει από το ότι υπήρξαν τρία δώρα. Όμως θα μπορούσαν να ήταν και δύο μάγοι, ίσως και περισσότεροι, πιο πολλοί. Το χρυσό το καταλαβαίνω, όμως γιατί το λιβάνι και το μύρο; Αυτές οι δύο ρητινώδεις ουσίες ήταν πιο ακριβές και από το χρυσό στο ζύγι και συγκεντρώνονταν από δένδρα που μεγαλώνουν σε περιοχές όπως η σημερινή Υεμένη.
Οι Εβραίοι χρησιμοποιούσαν λιβάνι και μύρο μαζί με άλλα μυρωδικά που έκαιγαν πάνω στο βωμό θυμιάζοντας στον ναό. Εκείνο το μείγμα ήταν τόσο ξεχωριστό για τον Θεό, ώστε όποιος Εβραίος το έκαιγε στο σπίτι του έπρεπε να εξοριστεί. Υπάρχει πράγματι σπουδαιότητα το ότι το θυμίαμα που χρησιμοποιείτο για τη λατρεία του Θεού στον ναό, είχε προσφερθεί από τους μάγους που είχαν έλθει να Τον προσκυνήσουν. Δεν είμαι σίγουρος για το πώς τα χρησιμοποίησαν η Μαρία και ο Ιωσήφ. Ίσως τα πούλησαν στην Αίγυπτο για να καλύψουν τα έξοδά τους για διαβίωση, επειδή χρειάζονταν χρήματα για να επιζήσουν εκεί.
Έτσι λοιπόν, οι μάγοι ήλθαν, προσκύνησαν και αφού έλαβαν προειδοποίηση απ’ τον Θεό ότι ο Ηρώδης προτίθετο να θανατώσει τον Ιησού, επέστρεψαν στη χώρα τους από άλλο δρόμο.