Η Μαρία Μοντεσόρι γεννήθηκε στην Ιταλία το 1870. Νεαρή ακόμα, είχε ένα ερευνητικό μυαλό και ήταν οι δικές της ιδέες, που άνοιξαν την πόρτα στη σύγχρονη εκπαίδευση. Ενώ σπούδαζε ιατρική, ασχολήθηκε με την παιδιατρική και την ψυχιατρική και άρχισε να σχεδιάζει διδακτικά βοηθήματα για παιδιά με ειδικές ανάγκες, πολλά απ’ τα οποία αργότερα έδωσαν εξετάσεις και πέρασαν σε δημόσια σχολεία.
Το 1906, η Μαρία άρχισε να δουλεύει στο Κάζα ντέι Μπαμπίνι, ένα σχολείο για παιδιά των οποίων οι γονείς εργάζονταν στη βιομηχανική περιοχή της Ρώμης. Εκεί ανέπτυξε τη θεωρία της ότι η μάθηση αρχίζει από τη στιγμή που γεννιέται ένα παιδί και ότι ανάμεσα στην ηλικία των 0 έως 6 ετών, τίθεται το θεμέλιο κάθε μελλοντικής μάθησης.
Όταν άρχισα να διδάσκω το 1973, οι πρώτες μου εμπειρίες ήταν σε σχολεία τύπου Μοντεσόρι. Χρησιμοποιούσαμε διδακτικά βοηθήματα σχεδιασμένα για ατομική εξερεύνηση, ενώ τα παιδιά μπορούσαν να επιλέξουν τις δραστηριότητες που προτιμούσαν, χρησιμοποιώντας την ελευθερία τους και την αυτοπειθαρχία τους. Στα μικρά παιδιά της τάξης, άρεσε πολύ το τμήμα της «πρακτικής ζωής», όπου μάθαιναν να διπλώνουν, να αδειάζουν, να δένουν, να κουμπώνουν, να σκουπίζουν και να καθαρίζουν — χρησιμοποιώντας εργαλεία που ταίριαζαν στα μικρά τους χεράκια.
Αργότερα, δίδαξα σε σχολεία με μια περισσότερο κλασσική φιλοσοφία μάθησης, όμως ανακάλυψα ότι οι καθοδηγητικές αρχές της μεθόδου Μοντεσόρι, προσαρμόζονταν σε οποιαδήποτε μαθητική κατάσταση — τόσο στην τάξη όσο και στο σπίτι. Παρακάτω υπάρχουν δύο από τις θεμελιώδεις αρχές για όλες μου τις διδακτικές εφαρμογές σε όλα μου τα χρόνια που δίδαξα.
Η Μαρία Μοντεσόρι πίστευε πως ο ρόλος της δασκάλας ήταν αυτός ενός διοργανωτή, κάποιου που καθοδηγεί τα παιδιά σε ανακαλύψεις και εξερεύνηση. Όταν είσαι δάσκαλος, είναι εύκολο να εξηγείς πράγματα και καταστάσεις και ίσως περισσότερο απ’ όσο χρειάζεται, όταν όμως δεν βιάζομαι και βοηθάω μόνο όσο χρειάζεται, αυτό παρέχει τη δυνατότητα στον μαθητή να κάνει το δικό του μέρος στο να βγάλει το δικό του συμπέρασμα και να μάθει πώς να γίνει ένας ανεξάρτητος σπουδαστής. Το να δίνουμε στα παιδιά την αυτονομία να μπορούν να ερευνούν και να μαθαίνουν από μόνα τους — με κάποια επιτήρηση βέβαια — τα βοηθά να αναπτύξουν μία ανεκτίμητη ικανότητα στη ζωή τους.
Όταν τα παιδιά βρίσκονται στη διαδικασία του να ολοκληρώσουν κάποια εργασία, η Μοντεσόρι αυτό το περιγράφει όχι ως μια εσφαλμένη πράξη, αλλά μάλλον μια προσπάθεια του να μαθευτεί σωστά. Για την Μοντεσόρι, η μόρφωση ξέφευγε απ’ τα μαθήματα μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας και όδευε προς τους τομείς του αυτοελέγχου, του σεβασμού του ατόμου για τον εαυτό του και τους άλλους, την αυτονομία, την περιέργεια και την δημιουργικότητα.
Τις φορές εκείνες που ένοιωσα μεγάλη ανταμοιβή σαν δασκάλα, ήταν όταν έβλεπα έναν μαθητή να ξεμπλοκάρει το μυαλό του και να μαθαίνει να αγαπά το μάθημα εκείνο το οποίο τον τρομοκρατούσε. Όταν έβλεπα χαρούμενους και ανεξάρτητους μαθητές, να τους αρέσει να εξερευνούν, να πειραματίζονται και να μην αποθαρρύνονται από τις νέες προκλήσεις. Τότε είναι που νοιώθω ότι τους έχω δώσει τα απαραίτητα εργαλεία για τη ζωή και ελπίζω ότι έχω συνεισφέρει κατά κάποιο τρόπο στο να κάνω τον κόσμο κάπως καλύτερο.