Μερικές φορές αποκαλείται το πιο ανθρώπινο από όλα τα μουσικά όργανα, επειδή έχει την ευγενή αποστολή του να εκφράζει τα βαθύτερα συναισθήματά μας. Τραγουδά με μια βαθιά, παλλόμενη φωνή που αγγίζει την ψυχή μας. Στο πιο συγκινητικό κομμάτι μιας κινηματογραφικής ταινίας, το βιολί ή το τσέλο, είναι αυτά που ακούγονται πιο συχνά καθώς δίνουν έμφαση στο συναίσθημα που απεικονίζεται στην οθόνη. Όπως είπε και ο διεθνούς φήμης βιολιστής Τζόσουα Μπελ, «Όταν παίζεις ένα κομμάτι με το βιολί, είναι σαν να λες μια ιστορία».
Τι είναι αυτό που κάνει το βιολί ένα τόσο ιδιαίτερο όργανο; Πολλές μελέτες έχουν γίνει τα τελευταία 300 χρόνια απ’ τη χρυσή εποχή κατασκευής βιολιών απ’ τον Στραντιβάρι. Τα βιολιά έχουν ακτινογραφεί, αναλυθεί και μετρηθεί με εκατοντάδες διαφορετικούς τρόπους, όμως το μυστήριο παραμένει. Μερικά πράγματα αψηφούν την κάθε μέτρηση.
Ψηλά στις Ιταλικές Άλπεις υπάρχει ένα δάσος με το όνομα Δένδρα με Μουσική μέσα τους (Il Bosco Che Suona). Εκεί γεννιόνται μερικά από τα σπουδαιότερα βιολιά. Τα δένδρα εκεί υποφέρουν από ένα πολύ δριμύ κλίμα. Ο Λορέντζο Πελεγκρίνι είναι δασοφύλακας — ή κηπουρός του δάσους, όπως προτιμά να τον αποκαλούν — ο οποίος με πολύ πάθος εξηγεί πώς πρέπει να μεγαλώνουν τα δένδρα εκείνα που μας δίνουν τα βιολιά. Μας λέει: «Σιγά, σιγά, σιγά! Ψηλά πάνω σ’ αυτά τα βουνά, μεγαλώνουν τόσο σιγά που μερικές φορές σταματάνε να μεγαλώνουν εντελώς. Απλά αποθηκεύουν δύναμη. Πάνω εκεί υπάρχουν δένδρα ηλικίας χιλίων ετών. Το πιστεύετε αυτό; Και δεν πρέπει να υπάρχει πολύ νερό. Η καρδιά του δένδρου πρέπει να παραμείνει στεγνή. Αυτό μας δίνει και το καλύτερο ξύλο. Το κάνει συμπαγές και το κάνει να έχει τεράστια αντήχηση!»
Πρέπει να το θυμόμαστε αυτό όταν κι εμείς περνάμε τέτοιες άνυδρες εποχές. Ο Αρχιοργανοποιός ίσως μας προετοιμάζει να γίνουμε ένα όργανο που θα αντηχεί όμορφα και θα μπορεί να συγκινεί έναν ακροατή με δάκρυα χαράς.
Στους βιβλικούς καιρούς, υπήρχε μια άνυδρη, ξερή τοποθεσία στον δρόμο προς την Ιερουσαλήμ, γεμάτη με ένα είδος «δένδρου που δάκρυζε» (έσταζε ρετσίνι). Καθώς οι άνθρωποι ταξίδευαν, περνούσαν μέσα απ’ αυτό εξαντλημένο «με δάκρυα» μέρος, όμως το δύσκολο ταξίδι άξιζε έως το τέλος.
Μακάριος ο άνθρωπος, του οποίου η δύναμη είναι σε σένα Κύριε· στην καρδιά των οποίων είναι οι δρόμοι σου· οι οποίοι, καθώς διαβαίνουν μέσα από την Κοιλάδα τού Κλαυθμού, την κάνουν πηγή νερών· και η βροχή ακόμα γεμίζει τους λάκκους. Προχωρούν από δύναμη σε δύναμη· κάθε ένας απ’ αυτούς φαίνεται μπροστά στον Θεό στην Σιών. 1
Με τον ίδιο τρόπο, όσοι βιώνουν στεναχώριες σ’ αυτή τη ζωή — και ποιος δεν το κάνει; — μπορούν να ενδυναμώσουν την πίστη τους στον Θεό. Το οδοιπορικό ενός πιστού Χριστιανού μέσα από καιρούς αντιξοοτήτων μπορεί να μετατραπεί σε μια αποστολή μέσα «από μια τοποθεσία γεμάτη με πηγές αναζωογόνησης».
Πίσω στα Δένδρα με τη Μουσική μέσα τους. Το τέλειο δένδρο συλλέγεται για την τονική του ποιότητα από ειδικούς όπως τον Μαρτσέλο Ματσούκι, έναν συνταξιούχο δασοφύλακα που αποκαλεί τον εαυτό του «ακροατή του δένδρου» και ο οποίος λέει, «Τα παρατηρώ, τα αγγίζω. Μερικές φορές τα αγκαλιάζω κιόλας. Κοιτάξτε τα προσεκτικά και θα σας πουν την ιστορία της ζωής τους, τις πληγές τους, τις χαρές τους, τα πάντα. Τόσο ταπεινά δημιουργήματα». Όταν ανακαλύψει κάποιο τέτοιο δένδρο που φαίνεται τέλειο, το ξεχωρίζει: «Κοιτάξτε, υψώνεται τέλεια ίσιο προς τα ψηλά. Είναι πολύ κυλινδρικό. Δεν έχει κλαδιά στο κάτω μέρος του κορμού του. Εάν με ρωτούσατε, θα σας έλεγα ότι υπάρχει ένα βιολί εγκλωβισμένο μέσα του».
Ο Ματσούκι βγάζει ένα χειροκίνητο τρυπάνι, το βάζει στον κορμό, και το στρίβει όπως ένα ανοιχτήρι φελλού μέσα απ’ τον κορμό. Ακούει προσεκτικά τον ήχο απ’ το κτύπημα που κάνει το τρυπάνι κάθε φορά που διαπερνά έναν νέο δακτύλιο του δένδρου. Αφαιρεί ένα δείγμα απ’ τον πυρήνα και αφού το εξετάσει προσεκτικά αναφωνεί, «Θεσπέσιο!»
Ο Ιησούς μας λέει ότι δεν επιλέξαμε εμείς Αυτόν, αλλά μάλλον, Αυτός επέλεξε εμάς. 2 Όμως σε αντίθεση με το τέλειο δένδρο για βιολί, ο Ιησούς δεν επιλέγει άτομα επειδή είναι καλά ή τέλεια. Εάν ανατρέξουμε στους ήρωες της Βίβλου, όπως ήταν ο Νώε και ο Αβραάμ ή οι δώδεκα απόστολοι, ανακαλύπτουμε, πως όπως κι εμείς, ήταν κι αυτοί γεμάτοι ελαττώματα. Ο Θεός όμως είδε τις δυνατότητες που υπήρχαν μέσα στον καθένα τους, κάτι το θεσπέσιο το οποίο ίσως να μην είχαν αντιληφθεί κι αυτοί οι ίδιοι.
Πριν γίνει η κοπή, ο Ματσούκι σιγουρεύεται ότι υπάρχουν μικροσκοπικά βλαστάρια που μεγαλώνουν εκεί κοντά, για την επόμενη γενιά από βιολιά. Όταν κόβεται ένα ενήλικο δένδρο, αυτό επιτρέπει να πέφτει περισσότερος ήλιος πάνω στα μικρά βλασταράκια για να μεγαλώσουν κι αυτά. «Μόλις πέσει ένα δένδρο, αυτά τα νεότερα δένδρα που υπέφεραν στις σκιές, θα μπορέσουν να μεγαλώσουν πιο γρήγορα», λέει αυτός. Και μερικά απ’ αυτά θα γίνουν μουσικά όργανα που θα παίζουν για δεκαετίες ή ακόμα και αιώνες, από τώρα. Το δένδρο πεθαίνει, όμως συνεχίζει να ζει με τη νέα του μορφή.
Τη σωστή στιγμή, όταν όλες οι συνθήκες είναι οι βέλτιστες, το δένδρο κόβεται σε φέτες και αφήνεται έξω για αποξήρανση. Το στέγνωμα ή ο χρόνος ωρίμανσης για ένα κομμάτι ξύλου που θα γίνει βιολί, είναι γενικά δέκα χρόνια ή και περισσότερο και εξαρτάται απ’ το μέγεθός του και το πάχος του. Αν το ξύλο φθάσει στα πενήντα χρόνια, είναι ακόμα καλύτερα.
Την επόμενη φορά που θα ακούσετε το σαγηνευτικό παίξιμο από ένα βιολί, θυμηθείτε όσα έπρεπε να γίνουν γι’ αυτό. Με τον ίδιο τρόπο, ίσως και εσείς να είστε ένα έργο σε εξέλιξη και ό,τι σας συμβαίνει τώρα, να είναι απλά η προετοιμασία για εκείνη την μαγευτική στιγμή όταν ανοίξει η αυλαία και ο Αρχιμουσικός αγγίξει με το δοξάρι Του τις χορδές σας και εσείς να αρχίσετε να τραγουδάτε τη δική σας ιστορία.