Μου αρέσουν οι βιογραφίες. Ένας υπέροχος τρόπος να έχεις μια γρήγορη συνολική εικόνα για τη ζωή κάποιου, είναι μέσα από ιστορικές ταινίες, βιβλία και ακόμα και το Ίντερνετ. Μέσα απ’ τα αξιέπαινα ή αποτροπιαστικά παραδείγματά τους, μπορούμε να δούμε πως αναπτύσσεται μια ζωή και πως τελειώνει – είτε σε φήμη, ντροπή ή ίσως και σε αφάνεια. Μερικές φορές η πλοκή προσεγγίζει μέρη που κανένας μυθιστοριογράφος δεν θα τολμούσε να πλησιάσει.
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η Λίλιας Τρότερ (1853-1928). Πρόσφατα είδα ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή της, με τον τίτλο Πολλά Όμορφα Πράγματα, στο οποίο, αυτό που με άγγιξε ήταν η αποφασιστικότητά της και η αφοσίωσή της στο να είναι πιστή στα πιστεύω της. Απαρνήθηκε τη φήμη και την επιτυχία που θα της πρόσφερε η ζωή, ως μια καταξιωμένη καλλιτέχνιδα και έζησε σε σχετική αφάνεια, περνώντας 40 χρόνια απ’ τη ζωή της στην Αλγερία, βοηθώντας άλλες γυναίκες εκεί να μάθουν κάποιου είδους εργασία, με σκοπό να τις βοηθήσει να κάνουν μια καλύτερη ζωή. Δεν εγκατέλειψε εντελώς τα δημιουργικά της ταλέντα, επειδή αυτά εξελίχθηκαν ενώ βρισκόταν στην Αλγερία, όμως δεν το έκανε προς δική της δόξα, ή με τον τρόπο που ήθελαν μερικοί άλλοι καλλιτέχνες να το κάνει. Η Λίλιας δημιούργησε τέχνη επειδή της άρεζε να παρατηρεί τη φύση και τους ανθρώπους και ήθελε να μοιράζεται το πάθος της αυτό με τους άλλους.
Τα ημερολόγιά της είναι γεμάτα από εικόνες και σημειώσεις από αυτά που είχε μάθει από τους άλλους και τη φύση: «Οι μαργαρίτες, μου μαθαίνουν ένα μάθημα πίστης», και «Ο γαλακτώδης παγετώνας μιλούσε με τη φωνή του Θεού». Τα γραπτά της Λίλιας δείχνουν πως ήταν παθιασμένη με την περιπέτεια της ζωής, της μάθησης και της προσαρμογής σε μια νέα κουλτούρα και γλώσσα. Τα τελευταία της λόγια ήταν, «Ήμουν πιο ζωντανή και είχα πιο πολλή χαρά, δημιουργικότητα και πλούτο απ’ ό,τι αν είχα παραμείνει στο Λονδίνο».
Ο Θεός την είχε καλέσει να επιτελέσει κάτι δύσκολο όταν αυτή εγκατέλειψε τις ανέσεις, όμως απόλαυσε την περιπέτεια που της προσέφερε. Η επίδρασή της δεν μετριόταν μόνο με την τέχνη της, αλλά και από την συνεχή επίδραση που είχε στις ζωές εκείνων των γυναικών που επηρέασε. Μερικές φορές φαινόταν λες και πότιζε την άμμο, χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Όμως ακόμα και στην έρημο, υπάρχουν υπόγεια ποτάμια με νερό. Τα δένδρα προσεγγίζουν αυτούς τους πόρους με το να στέλνουν τις ρίζες τους βαθειά. Η Λίλιας ήταν σαν αυτό το δένδρο, με μια πίστη που πήγαινε βαθειά.
Τα έργα της Λίλιας παρέμεναν ως επί το πλείστον σε προσωπικές συλλογές και μουσεία, θαμμένα σε υπόγεια, μέχρι που πρόσφατα, οι ιστορικοί της τέχνης άρχισαν να τα ανακαλύπτουν. Όμως αν η επιτυχία μετριέται από την επιρροή που είχε στις ζωές των άλλων και τη βελτίωση των συνθηκών που διαβιούσαν, η Λίλιας Τρότερ ήταν σαφώς επιτυχημένη και η επίδραση της συνεχίζεται ακόμα και σήμερα.
Από την άλλη πλευρά τώρα, υπάρχει μια εντελώς διαφορετική υπόθεση, όπως αυτή παρουσιάζεται στο δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ με το όνομα Νάρκος, για τη ζωή του Πάμπλο Εσκομπάρ (1949-1993), που αναφέρεται στον Κολομβιανό βαρόνο της κοκαΐνης και των ναρκωτικών. Αν και ήταν ο πλουσιότερος εγκληματίας που υπήρξε στην ιστορία, έχοντας συσσωρεύσει γύρω στα 55 δισεκατομμύρια δολάρια (σε σημερινή αξία), εντούτοις, πνευματικά ήταν πάμπτωχος. Όπως είπε και ο Ιησούς, «Μη θησαυρίζετε για τον εαυτό σας θησαυρούς επάνω στη γη, όπου το σκουλήκι και η σκουριά τούς αφανίζει, και όπου κλέφτες κάνουν διάρρηξη και κλέβουν· αλλά, θησαυρίζετε στον εαυτό σας θησαυρούς στον ουρανό, όπου ούτε σκουλήκι ούτε σκουριά τούς αφανίζουν, και όπου κλέφτες δεν κάνουν διάρρηξη ούτε κλέβουν. Επειδή, όπου είναι ο θησαυρός σας, εκεί θα είναι και η καρδιά σας». 1
Η ματαιότητα στον πλούτο του Πάμπλο Εσκομπάρ μπορεί να φανεί ξεκάθαρα στο γεγονός ότι το 10% όλων των μετρητών του είχε φαγωθεί από τα τρωκτικά και δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν λόγω της αλλοίωσης που είχαν υποστεί. Όταν κάποτε έπρεπε να κρυφτεί επειδή ήταν καταδιωκόμενος απ’ την αστυνομία, αυτός έκαιγε σωρούς από χαρτονομίσματα για να μην ξεπαγιάσει από το κρύο, ενώ στο τέλος, όλος του ο πλούτος, αποδόθηκε στην κυβέρνηση της Κολομβίας.
Εκτός από τη ματαιότητα του πλούτου του, αναλογιστείτε τον θάνατο και την καταστροφή που άφησε η εποχή του Εσκομπάρ στο πέρασμά της. Χιλιάδες πέθαναν στη διάρκεια της βασιλείας του ως «Βασιλιάς της Κόκας», απ’ τα όσα άσχημα συνέβησαν, ενώ η Κολομβία είχε αποκτήσει το παρατσούκλι, «παγκόσμια πρωτεύουσα των δολοφονιών». Η αρνητική επίδραση εκείνων που χάθηκαν τότε και υπέφεραν είναι ανυπολόγιστη.
Όμως ακόμα κι εδώ υπάρχει μια αχτίδα ελπίδας. Ο γιος του Πάμπλο, ο Χουάν Πάμπλο Εσκομπάρ Χενάο, προσπάθησε να κάνει κάτι για τα θύματα της οργής του πατέρα του, κάνοντας ο ίδιος ένα ντοκιμαντέρ, με το οποίο ζητάει συγχώρεση απ’ τον λαό της Κολομβίας, για όσα διέπραξε ο πατέρας του και σε οποιονδήποτε υπέφερε από τις αμαρτίες του πατέρα του. Αντί να ρίχνει λάδι στη φωτιά και να ζητά εκδίκηση, ο γιος του Πάμπλο προσπαθεί να βάλει σε εφαρμογή τις παραινέσεις του Θεού, εκείνες που μας λένε να ζητάμε συγχώρεση από εκείνους τους οποίους αδικήσαμε και να συγχωρούμε εκείνους που μας αδίκησαν.
Τρεις εντελώς διαφορετικές προσωπικότητες και τρεις κληρονομιές. Εμείς τι ρόλο θα παίξουμε και πώς θα μας θυμούνται οι άλλοι όταν αναχωρήσουμε από εδώ;
Το νόημα της ζωής είναι να ανακαλύψουμε μέσα στην περιπέτεια το χάρισμά μας. Ο σκοπός στη ζωή μας είναι να μοιραστούμε με χαρά το χάρισμά μας με τον κόσμο.
— Ρόμπερτ Τζον Κουκ
Ποια είναι η ουσία της ζωής; Να υπηρετούμε τους άλλους και να κάνουμε το καλό.
— Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.)
- Ματθαίου 6:19-21↑